T芒l ac Absenoldeb Mamolaeth Statudol: arweiniad i gyflogwyr

Printable version

1. Hawl

Mae鈥檙 canllaw hwn hefyd ar gael yn Saesneg.

Absenoldeb Mamolaeth Statudol

Gall cyflogeion cymwys gymryd hyd at 52 wythnos o absenoldeb mamolaeth. Gelwir y 26 wythnos gyntaf yn 鈥楢bsenoldeb Mamolaeth Cyffredin鈥�, a鈥檙 26 wythnos olaf yn 鈥楢bsenoldeb Mamolaeth Ychwanegol鈥�.

Y cynharaf y gellir cymryd absenoldeb yw 11 wythnos cyn yr wythnos y disgwylir i鈥檙 plentyn gael ei eni, oni bai ei fod yn cael ei eni鈥檔 gynnar.

Mae鈥檔 rhaid i gyflogeion gymryd o leiaf 2 wythnos ar 么l yr enedigaeth (neu 4 wythnos os ydynt yn gweithio mewn ffatri).

T芒l Mamolaeth Statudol (SMP)

Gellir talu T芒l Mamolaeth Statudol ar gyfer cyflogeion cymwys am hyd at 39 wythnos, fel arfer fel a ganlyn:

  • y 6 wythnos gyntaf: 90% o鈥檜 henillion wythnosol cyfartalog cyn treth

  • y 33 wythnos sy鈥檔 weddill: 拢187.18 neu 90% o鈥檜 henillion wythnosol cyfartalog (AWE) (pa un bynnag sydd isaf)

Mae angen didynnu treth ac Yswiriant Gwladol.

Defnyddiwch y gyfrifiannell T芒l Mamolaeth Statudol (yn agor tudalen Saesneg) i gyfrifo absenoldeb a th芒l mamolaeth cyflogai.

Mae gan rai mathau o gyflogaeth, megis gweithwyr asiantaeth, cyfarwyddwyr a gweithwyr addysgol, wahanol reolau o ran hawl (yn agor tudalen Saesneg).

Absenoldeb neu d芒l ychwanegol

Gallwch gynnig mwy na鈥檙 symiau statudol os oes gennych gynllun mamolaeth cwmni. Mae鈥檔 rhaid i chi sicrhau bod eich polis茂au o ran absenoldeb a th芒l mamolaeth yn glir ac ar gael i staff.

Adennill taliadau

Hyd yn oed os ydych yn talu mwy na鈥檙 swm statudol i gyflogai, fel arfer, gallwch ond adennill 92% o鈥檙 swm hwnnw. Efallai y gallwch adennill 108.5% os ydych yn gymwys i gael Rhyddhad Cyflogwr Bach. Darllenwch ragor am adennill t芒l statudol.

Os yw鈥檙 baban yn cael ei eni鈥檔 gynnar

Mae absenoldeb yn dechrau鈥檙 diwrnod ar 么l yr enedigaeth, os yw鈥檙 baban yn cael ei eni鈥檔 gynnar.

Mae鈥檔 rhaid i鈥檙 cyflogai roi tystysgrif geni鈥檙 plentyn i chi neu ddogfen wedi鈥檌 llofnodi gan feddyg neu fydwraig sy鈥檔 cadarnhau鈥檙 union ddyddiad geni.

Mae鈥檔 rhaid i chi ysgrifennu at eich cyflogai er mwyn cadarnhau鈥檙 dyddiad newydd y bydd ei habsenoldeb yn dod i ben.

Ar gyfer genedigaethau cynnar iawn, bydd angen i chi cyfrifo SMP gan ddefnyddio鈥檆h meddalwedd gyflogres (os yw鈥檔 cynnwys y nodwedd hon) neu ei gyfrifo 芒 llaw (yn agor tudalen Saesneg). Genedigaeth gynnar iawn yw pan fo鈥檙 plentyn yn cael ei eni 15 wythnos cyn y dyddiad disgwyl.

Os bydd y baban yn marw

Mae cyflogeion yn dal i fod yn gymwys i gael absenoldeb neu d芒l os yw鈥檙 baban:

  • yn farw-anedig ar 么l dechrau 24ain wythnos y beichiogrwydd

  • yn marw ar 么l cael ei eni

Hawliau cyflogaeth

Diogelir hawliau cyflogaeth (yn agor tudalen Saesneg) y cyflogai (fel yr hawl i gyflog, gwyliau a dychwelyd i swydd) yn ystod absenoldeb mamolaeth.

Mae鈥檔 dal yn rhaid i chi dalu T芒l Mamolaeth Statudol, hyd yn oed os ydych yn rhoi鈥檙 gorau i fasnachu.

2. Cymhwystra a thystiolaeth o feichiogrwydd

Ni fydd rhai cyflogeion yn gymwys am absenoldeb a th芒l.

Absenoldeb Mamolaeth Statudol

Mae鈥檔 rhaid i gyflogeion fodloni鈥檙 canlynol:

T芒l Mamolaeth Statudol (SMP)

Mae鈥檔 rhaid i gyflogeion fodloni鈥檙 canlynol:

  • maent ar eich cyflogres yn yr 鈥榳ythnos gymhwysol鈥� 鈥� y 15fed wythnos cyn yr wythnos y disgwylir i鈥檙 baban gael ei eni
  • maent yn rhoi鈥檙 rhybudd cywir i chi
  • maent yn rhoi tystiolaeth i chi eu bod yn feichiog
  • maent wedi鈥檜 cyflogi鈥檔 barhaus gennych (yn agor tudalen Saesneg) am o leiaf 26 wythnos hyd at unrhyw ddiwrnod yn yr wythnos gymhwlsol
  • maent yn ennill o leiaf 拢125 yr wythnos (gros) dros 鈥榞yfnod perthnasol鈥� o 8 wythnos

Defnyddiwch y gyfrifiannell t芒l mamolaeth (yn agor tudalen Saesneg) i wirio cymhwystra cyflogai ac i gyfrifo鈥檌 chyfnod perthnasol, ei chyfnod rhybudd a鈥檌 th芒l mamolaeth statudol.

Mae rheolau arbennig (yn agor tudalen Saesneg) ar gyfer rhai amgylchiadau (er enghraifft os yw鈥檙 cyflogai yn gadael neu鈥檔 mynd yn s芒l, neu os yw鈥檙 baban yn cael ei eni cyn yr wythnos gymwysol).

Tystiolaeth o feichiogrwydd

Mae鈥檔 rhaid i chi gael tystiolaeth o feichiogrwydd cyn i chi dalu T芒l Mamolaeth Statudol. Fel rheol, llythyr gan y meddyg neu dystysgrif mamolaeth (a elwir yn dystysgrif MATB1) yw hyn. Mae bydwragedd a meddygon fel arfer yn anfon y rhain 20 wythnos cyn y dyddiad disgwyl.

Dylai鈥檙 cyflogai roi tystiolaeth i chi cyn pen 21 diwrnod o ddyddiad dechrau鈥檙 T芒l Mamolaeth Statudol. Gallwch gytuno i鈥檞 derbyn yn nes ymlaen os ydych eisiau gwneud hynny. Nid oes rhaid i chi dalu T芒l Mamolaeth Statudol os nad ydych wedi cael tystiolaeth o鈥檙 dyddiad disgwyl 13 wythnos ar 么l dyddiad dechrau鈥檙 T芒l Mamolaeth Statudol.

Mae鈥檔 rhaid i chi gadw cofnodion o鈥檙 dystiolaeth o feichiogrwydd.

Efallai y bydd cyflogeion nad oes ganddynt hawl i D芒l Mamolaeth Statudol yn gallu cael Lwfans Mamolaeth yn lle hynny.

3. Cyfnod Rhybudd

Nid oes rhaid i rybudd fod yn ysgrifenedig oni bai鈥檆h bod yn gofyn amdano.

Absenoldeb Mamolaeth Statudol

O leiaf 15 wythnos cyn y disgwylir i鈥檙 baban ddod, mae鈥檔 rhaid i鈥檆h cyflogeion ddweud wrthych y dyddiad:

  • y disgwylir i鈥檙 baban gael ei eni
  • y maent am ddechrau eu habsenoldeb mamolaeth 鈥� gallant newid hyn gyda 28 diwrnod o rybudd

Wedyn, mae鈥檔 rhaid i chi gadarnhau eu dyddiadau dechrau a dyddiadau dod i ben yr absenoldeb yn ysgrifenedig cyn pen 28 diwrnod.

Gall cyflogeion newid eu dyddiad dychwelyd i鈥檙 gwaith os ydynt yn rhoi 8 wythnos o rybudd.

Ni allwch wrthod absenoldeb mamolaeth na newid faint o absenoldeb y mae鈥檆h cyflogeion am ei gymryd.

T芒l Mamolaeth Statudol (SMP)

Mae鈥檔 rhaid i鈥檆h cyflogai roi 28 diwrnod o rybudd i chi o鈥檙 dyddiad y mae am ddechrau ei Th芒l Mamolaeth Statudol. Mae hyn, fel arfer, yr un dyddiad y mae am ddechrau ei habsenoldeb.

Gallwch wrthod talu T芒l Mamolaeth Statudol os na fydd eich cyflogai鈥檔 rhoi鈥檙 rhybudd hwn i chi ac nad yw鈥檔 rhoi esgus rhesymol i chi.

4. Ffurlflen Gwrthod t芒l SMP1

Gallwch wrthod T芒l Mamolaeth Statudol (SMP) os nad yw鈥檙 cyflogai鈥檔 gymwys. Efallai y bydd modd iddi gael Lwfans Mamolaeth yn lle hynny.

I wrthod ei dalu, rhowch ffurflen SMP1 i鈥檆h cyflogai cyn pen 7 diwrnod ar 么l dod i benderfyniad. Mae鈥檔 rhaid iddi gael y ffurflen hon cyn pen 28 diwrnod ar 么l ei chais am D芒l Mamolaeth Statudol neu鈥檙 enedigaeth (pa un bynnag sydd gynharaf).

5. Cadw cofnodion

Mae鈥檔 rhaid i chi gadw cofnodion ar gyfer Cyllid a Thollau EF (CThEF), gan gynnwys:

  • tystiolaeth o feichiogrwydd 鈥� fel arfer nodyn gan feddyg neu dystysgrif MATB1 (mae llungopi鈥檔 iawn)
  • y dyddiad y dechreuodd T芒l Mamolaeth Statudol
  • eich taliadau T芒l Mamolaeth Statudol (gan gynnwys dyddiadau)
  • y T芒l Mamolaeth Statudol rydych wedi鈥檌 adennill
  • unrhyw wythnosau na wnaethoch dalu a pham

Mae鈥檔 rhaid i chi gadw cofnodion am 3 blynedd o ddiwedd y flwyddyn dreth y maent yn berthnasol iddi, er enghraifft drwy ddefnyddio ffurflen SMP2 (yn agor tudalen Saesneg) neu drwy gadw鈥檆h cofnodion eich hun.

6. Help gyda th芒l statudol

I gael cymorth ariannol gyda th芒l statudol, gallwch:

  • adennill taliadau (fel arfer 92%)
  • gwneud cais am daliad ymlaen llaw os na allwch fforddio taliadau