PG电子

1. Am y cyfarwyddyd hwn

Mae gwrthdaro buddiannau yn effeithio ar elusennau o bob math a maint. Gallant arwain at benderfyniadau nad ydynt er lles gorau鈥檙 elusen ac sy鈥檔 annilys neu鈥檔 agored i鈥檞 herio. Gall gwrthdaro buddiannau hefyd niweidio enw da elusen neu ffydd a hyder y cyhoedd mewn elusennau yn gyffredinol. Gellir atal yr effeithiau niweidiol hyn lle gall ymddiriedolwyr unigol nodi gwrthdaro buddiannau, a gall y corff ymddiriedolwyr weithredu i鈥檞 hatal rhag effeithio ar eu penderfyniadau.

Mae dyletswydd gyfreithiol ar bob ymddiriedolwr i weithredu er lles gorau eu helusen yn unig. Mae鈥檙 Comisiwn Elusennau yn disgwyl iddynt gymryd camau priodol yn unol 芒鈥檙 canllaw hwn i sicrhau y gallant wneud hyn.

1.1 聽Gall gwrthdaro buddiannau effeithio ar unrhyw elusen

Gall cysylltiadau personol a phroffesiynol ymddiriedolwyr ddod 芒 buddion i waith elusen ac maent yn aml yn ffurfio rhan o鈥檙 rheswm pam y gofynnwyd i unigolyn ymuno 芒鈥檙 corff ymddiriedolwyr. Fodd bynnag, gallant achosi gwrthdaro buddiannau, a rhaid i鈥檙 ymddiriedolwyr ymateb yn effeithiol iddynt.

Nid yw bodolaeth gwrthdaro buddiannau yn adlewyrchu uniondeb yr ymddiriedolwr yr effeithir arno, cyn belled 芒鈥檌 fod yn cael sylw priodol.

1.2 聽Beth mae鈥檙 Comisiwn yn disgwyl?

Mae鈥檙 Comisiwn yn gweld gormod o achosion o wrthdaro buddiannau nas nodwyd neu sy鈥檔 cael eu trin yn wael, y gallai llawer ohonynt fod wedi cael eu hatal gan well ymwybyddiaeth ymddiriedolwyr a systemau cryfach. Mae鈥檔 disgwyl i ymddiriedolwyr adnabod a mynd i鈥檙 afael yn effeithiol ag unrhyw wrthdaro buddiannau sy鈥檔 effeithio arnyn nhw neu eu helusen.

1.3 聽Pwy ddylai darllen y canllaw hwn a phryd mae鈥檔 berthnasol?

Mae鈥檙 canllaw hwn yn gymwys i ymddiriedolwyr pob elusen yn Lloegr a Chymru, cofrestredig ac anghofrestredig.

Mae鈥檙 Comisiwn yn argymell bod ymddiriedolwyr yn darllen y canllaw hwn i ddeall y pethau sylfaenol, a sut mae鈥檔 disgwyl iddynt ddelio 芒 gwrthdaro buddiannau sy鈥檔 eu hwynebu nhw neu eu helusen.

I gael trosolwg cyflym o鈥檙 materion allweddol mae鈥檔 argymell darllen yr erthygl gryno ar gwrthdaro buddiannau.

I gael esboniad manwl o safbwynt y Comisiwn ynghylch y deddfau sy鈥檔 sail i鈥檙 canllawiau, cyfeiriwch at sail cyfreithiol ar gyfer y canllaw hwn.

Mae鈥檙 canllaw hwn yn berthnasol i bob math o ymddiriedolwr, gan gynnwys ymddiriedolwyr corfforaethol. Mae cyfarwyddwyr cwmn茂au elusennol ac ymddiriedolwyr Sefydliadau Corfforedig Elusennol (SCEau) hefyd yn ddarostyngedig i rai dyletswyddau penodol. Gweler grynodeb yn Atodiad 2.

Er ei fod y tu allan i gwmpas y canllaw hwn, sy鈥檔 ymwneud ag ymddiriedolwyr yn unig, mae鈥檔 bosibl y bydd angen polis茂au ar yr ymddiriedolwyr hefyd i sicrhau y gellir delio鈥檔 gywir ag unrhyw wrthdaro buddiannau sy鈥檔 effeithio ar staff yr elusen, yn enwedig ei staff uwch. Mae鈥檙 egwyddorion yn debyg iawn i鈥檙 rhai ar gyfer ymddiriedolwyr y mae gwrthdaro buddiannau yn effeithio arnynt. Fodd bynnag, yn wahanol i ymddiriedolwyr, mae staff fel arfer yn cael eu talu a gallant dderbyn buddion eraill gan yr elusen fel rhan o鈥檜 t芒l. Ni ddylent fod yn rhan o unrhyw benderfyniadau ymddiriedolwyr am y t芒l maent yn cael.

Mae trin gwrthdaro buddiannau yn briodol yn rhan hanfodol o wneud penderfyniadau priodol gan ymddiriedolwyr, rhywbeth sy鈥檔 cael ei gynnwys yn Eich penderfyniad chi: ymddiriedolwyr elusen a gwneud penderfyniadau (CC27).

1.4 聽鈥楻haid鈥� a 鈥榙ylai鈥�: beth mae鈥檙 Comisiwn yn ei olygu

Defnyddir y gair 鈥榬haid鈥� pan fod gofyniad cyfreithiol neu reoleiddiol penodol y mae鈥檔 rhaid i chi gydymffurfio ag ef. Defnyddir 鈥榙ylai鈥� ar gyfer y canllawiau arfer da y dylech eu dilyn heblaw bod rheswm da dros beidio 芒 gwneud hynny.

1.5 聽Termau technegol a ddefnyddir yn y canllaw hwn

Torri dyletswydd: mae hyn yn golygu torri unrhyw ddyletswydd ymddiriedolwr. I ymddiriedolwyr elusen, mae鈥檙 dyletswyddau hyn yn dibynnu ar natur yr elusen. Mae gan ymddiriedolwyr elusennau anghorfforedig ddyletswyddau o dan y deddfau ymddiriedolwyr ac mae gan gyfarwyddwyr cwmn茂au elusennol ddyletswyddau o dan Ddeddf Cwmn茂au 2006. Mae鈥檙 Ddeddf Elusennau yn nodi鈥檙 dyletswyddau ar gyfer ymddiriedolwyr SCEau.

Deddf Elusennau: mae hyn yn golygu Deddf Elusennau 2011, fel y diwygiwyd.

Sefydliad Corfforedig Elusennol (SCE): mae Sefydliad Corfforedig Elusennol, neu SCE, yn ffurf gyfreithiol newydd ar gyfer elusen. Mae鈥檔 ffurf gorfforedig o elusen nad yw鈥檔 gwmni. Nid yw darpariaethau Deddf Cwmn茂au 2006 yn gymwys i SCEau heblaw bod rheoliadau SCE yn gwneud darpariaeth o鈥檙 fath.

Gwrthdaro buddiannau: gwrthdaro buddiannau yw unrhyw sefyllfa lle gallai, neu gellid ystyried bod, buddiannau personol neu deyrngarwch ymddiriedolwr yn eu hatal rhag gwneud penderfyniad er lles gorau鈥檙 elusen yn unig.

Person cysylltiedig: yn fras, mae hyn yn golygu teulu, perthnasau neu bartneriaid busnes ymddiriedolwr, yn ogystal 芒 busnesau y mae gan ymddiriedolwr fuddiant ynddynt trwy berchnogaeth neu ddylanwad. Mae鈥檙 term yn cynnwys priod ymddiriedolwr neu bartner di-briod neu sifil, plant, brodyr a chwiorydd, wyrion a neiniau a theidiau, yn ogystal 芒 busnesau lle mae ymddiriedolwr neu aelod o鈥檙 teulu yn dal o leiaf un rhan o bump o鈥檙 hawliau cyfranddaliadau neu hawliau pleidleisio. Os oes gennych unrhyw amheuaeth os yw person neu fusnes yn berson cysylltiedig ceisiwch gyngor gan gyfreithiwr neu berson arall sy鈥檔 gymwys i roi cyngor ar y mater.

Os yw elusen naill ai鈥檔 talu person cysylltiedig am nwyddau neu wasanaethau, neu鈥檔 gwaredu tir i berson cysylltiedig, mae鈥檙 ddeddf elusennau yn diffinio beth yw person cysylltiedig yn a188 (ar gyfer nwyddau a gwasanaethau) ac a118 (ar gyfer gwarediadau tir).

Gwrthdaro teyrngarwch: mae hyn yn golygu math arbennig o wrthdaro buddiannau, lle gallai teyrngarwch neu ddyletswydd ymddiriedolwr i berson neu sefydliad arall, neu gellid ei weld, atal yr ymddiriedolwr rhag gwneud penderfyniad er lles gorau鈥檙 elusen yn unig.

Costau: mae hyn yn golygu ad-daliadau gan elusen o daliadau cyfreithlon y bu鈥檔 rhaid i ymddiriedolwr eu talu鈥檔 bersonol er mwyn cyflawni eu dyletswyddau fel ymddiriedolwr. Gall unrhyw gostau rhesymol sy鈥檔 caniat谩u i ymddiriedolwyr gyflawni eu dyletswyddau gael eu dosbarthu fel treuliau cyfreithlon a鈥檜 talu o gronfeydd yr elusen.

Nwyddau neu wasanaethau: mae hyn yn golygu gwasanaethau a ddarperir, neu nwyddau a ddarperir, neu nwyddau a gwasanaethau a ddarperir gyda鈥檌 gilydd.

Dogfen lywodraethol: mae hyn yn golygu鈥檙 ddogfen gyfreithiol sy鈥檔 amlinellu amcanion elusen ac, fel arfer, sut mae鈥檔 cael ei weinyddu. Gall fod yn weithred ymddiriedolaeth, cyfansoddiad, erthyglau cymdeithasu, trawsgludiad, ewyllys, Siarter Frenhinol, cynllun y Comisiwn neu ddogfen ffurfiol arall.

Ymddiriedolwr: mae hyn yn golygu ymddiriedolwr elusen. Ymddiriedolwyr elusen yw鈥檙 bobl sy鈥檔 gyfrifol am reolaeth gyffredinol gweinyddiaeth yr elusen. Yn nogfen lywodraethol elusen, gallant gael eu galw gyda鈥檌 gilydd yn ymddiriedolwyr, y bwrdd, ymddiriedolwyr rheoli, y pwyllgor rheoli, llywodraethwyr neu gyfarwyddwyr, neu gall rhyw deitl arall gyfeirio atynt.

Budd ymddiriedolwr: mae hyn yn golygu unrhyw achos lle mae arian, neu eiddo, nwyddau neu wasanaethau eraill, sydd 芒 gwerth ariannol, yn cael eu derbyn gan ymddiriedolwr gan yr elusen. Mae鈥檙 gyfraith yn dweud na all ymddiriedolwyr dderbyn budd gan eu helusen, boed yn uniongyrchol neu鈥檔 anuniongyrchol, heblaw bod ganddynt awdurdod cyfreithiol digonol i wneud hynny. Mae鈥檙 potensial i ymddiriedolwr gael budd o鈥檙 elusen hefyd yn creu gwrthdaro buddiannau y mae angen i鈥檙 ymddiriedolwyr fynd i鈥檙 afael ag ef yn effeithiol. Nid yw鈥檙 term budd ymddiriedolwr yn cynnwys unrhyw daliadau i ymddiriedolwyr sydd ar eu colled costau.

Ymddiriedolwr defnyddiwr gwasanaeth: mae hyn yn golygu unrhyw ymddiriedolwr sy鈥檔 defnyddio, fel buddiolwr yr elusen, yr offer, y cyfleusterau, y gwasanaethau neu鈥檙 cymorth a ddarperir fel rhan o ddibenion elusennol eu helusen.

2. Gwrthdaro buddiannau: cipolwg cryno (gofyniad cyfreithiol)

Mae dyletswydd gyfreithiol ar ymddiriedolwyr i weithredu er lles gorau eu helusen yn unig. Ni ddylent roi eu hunain mewn unrhyw sefyllfa lle gallai eu dyletswyddau fel ymddiriedolwr wrthdaro ag unrhyw fuddiant personol sydd ganddynt.

Mae hyn yn golygu y dylent ymdrin 芒 gwrthdaro buddiannau gan ddefnyddio鈥檙 camau canlynol:

2.1 NODI gwrthdaro buddiannau

Ymddiriedolwyr:

• mae gan bob un gyfrifoldeb personol unigol i ddatgan gwrthdaro buddiannau sy鈥檔 effeithio arnynt

• dylent fod 芒 systemau cryf yn eu lle fel eu bod yn gallu nodi gwrthdaro buddiannau

Mae Adran 3 yn esbonio sut i nodi gwrthdaro buddiannau.

2.2 聽ATAL y gwrthdaro buddiannau rhag effeithio ar y penderfyniad

Rhaid i ymddiriedolwyr wneud eu penderfyniadau er lles gorau鈥檙 elusen yn unig. Mae hyn yn golygu bod yn rhaid iddynt ystyried mater y gwrthdaro buddiannau fel bod unrhyw effaith bosibl ar wneud penderfyniadau yn cael ei ddileu. Bydd sut maent yn gwneud hyn yn dibynnu ar yr amgylchiadau. Mewn achosion o wrthdaro buddiannau difrifol gall olygu bod yr ymddiriedolwyr yn penderfynu dileu鈥檙 gwrthdaro drwy:

• beidio 芒 dilyn camau gweithredu

• fwrw ymlaen 芒鈥檙 mater mewn ffordd wahanol fel nad yw gwrthdaro buddiannau yn codi

• beidio 芒 phenodi ymddiriedolwr arbennig neu sicrhau ymddiswyddiad ymddiriedolwr

Os yw ymddiriedolwyr wedi penderfynu yn erbyn dileu鈥檙 gwrthdaro buddiannau rhaid iddynt ei atal rhag effeithio ar eu penderfyniad mewn ffordd wahanol. Maent:

• angen dilyn unrhyw ofynion penodol yn y gyfraith neu yn nogfen lywodraethol yr elusen sy鈥檔 delio 芒 gwrthdaro buddiannau a sut y dylid eu rheoli (gofyniad cyfreithiol)

• lle nad oes dogfen lywodraethol benodol neu ddarpariaethau cyfreithiol y dylai:

• ei wneud yn ofynnol i ymddiriedolwyr sy鈥檔 gwrthdaro ddatgan eu budd yn gynnar ac, yn y rhan fwyaf o achosion, dynnu鈥檔 么l o gyfarfodydd, trafodaethau, penderfyniadau a phleidleisiau perthnasol

• ystyried diweddaru eu dogfen lywodraethu i gynnwys darpariaethau ar gyfer ymdrin 芒 gwrthdaro buddiannau

• angen efallai, fel eithriad, geisio awdurdod y Comisiwn os yw鈥檙 gwrthdaro buddiannau mor ddifrifol neu mor eang fel na fydd dilyn yr opsiynau hyn yn caniat谩u i鈥檙 ymddiriedolwyr ddangos eu bod wedi gweithredu er lles gorau鈥檙 elusen

Mae gwrthdaro buddiannau yn aml yn codi oherwydd bod penderfyniad yn ymwneud 芒 budd ymddiriedolwr posibl. Lle mae hyn yn wir:

• rhaid i fudd yr ymddiriedolwr gael ei awdurdodi鈥檔 briodol a (gofyniad cyfreithiol)

• rhaid i鈥檙 ymddiriedolwyr ddilyn unrhyw amodau sydd ynghlwm wrth yr awdurdod sy鈥檔 dweud sut y dylid ymdrin 芒鈥檙 gwrthdaro buddiannau (gofyniad cyfreithiol)

Mae Adran 3 ac Atodiad 1 yn esbonio sut i sicrhau bod awdurdod priodol yn ei le cyn i unrhyw benderfyniad i roi budd ymddiriedolwr gael ei wneud.

2.3 聽COFNODI gwrthdaro buddiannau

Dylai ymddiriedolwyr:

• gofnodi鈥檔 ffurfiol unrhyw wrthdaro buddiannau a sut yr ymdriniwyd 芒 nhw

• ddatgelu unrhyw fuddion ymddiriedolwr yng nghyfrifon yr elusen, os ydynt yn paratoi cyfrifon croniadau,

Mae Adran 4 yn esbonio鈥檙 camau y gall ymddiriedolwyr eu cymryd i atal y gwrthdaro buddiannau rhag effeithio ar wneud penderfyniadau a sicrhau bod eu penderfyniad yn cael ei wneud er lles eu helusen yn unig.

Gall ymddiriedolwyr ddefnyddio鈥檙 rhestr wirio hon i鈥檞 helpu i fynd i鈥檙 afael 芒 gwrthdaro buddiannau.

3. Nodi gwrthdaro buddiannau (gofyniad cyfreithiol)

Mae鈥檙 Comisiwn yn disgwyl i ymddiriedolwyr unigol a chyrff ymddiriedolwyr allu nodi unrhyw wrthdaro buddiannau yn gynnar yn y broses. Mae鈥檙 gyfraith yn dweud bod yn rhaid i bob ymddiriedolwr unigol osgoi rhoi ei hun mewn sefyllfa lle gallai ei ddyletswydd i weithredu er lles gorau鈥檙 elusen yn unig wrthdaro ag unrhyw fuddiant personol sydd ganddynt. Yn ymarferol mae hyn yn golygu:

• bydd ymddiriedolwyr unigol sy鈥檔 methu ag adnabod a datgan unrhyw wrthdaro buddiannau yn methu 芒 chydymffurfio 芒鈥檜 cyfrifoldeb cyfreithiol personol i osgoi gwrthdaro buddiannau ac yn gweithredu er lles gorau鈥檙 elusen yn unig

• bod rhaid i鈥檙 corff ymddiriedolwyr sicrhau nad yw unrhyw wrthdaro buddiannau yn eu hatal rhag gwneud penderfyniad er lles gorau鈥檙 elusen yn unig

Mae canfod gwrthdaro buddiannau yn gynnar yn allweddol i sicrhau bod ymddiriedolwyr yn gweithredu er lles gorau鈥檙 elusen yn unig. Mae鈥檙 adran hon yn disgrifio beth yw gwrthdaro buddiannau, y polis茂au a鈥檙 gweithdrefnau ysgrifenedig y dylai ymddiriedolwyr eu sefydlu, a鈥檙 sefyllfaoedd cyffredin lle mae gwrthdaro buddiannau yn codi.

3.1听 Beth yw gwrthdaro buddiannau? (gofyniad cyfreithiol)

Mae gwrthdaro buddiannau yn golygu unrhyw sefyllfa lle gallai, neu gellid ystyried bod, buddiannau personol neu deyrngarwch ymddiriedolwr yn atal yr ymddiriedolwr rhag gwneud penderfyniad er lles gorau鈥檙 elusen yn unig.

Pwyntiau allweddol ynghylch nodi gwrthdaro buddiannau

Mae gwrthdaro buddiannau yn bodoli hyd yn oed lle mae posibilrwydd y gallai buddiannau personol neu ehangach ddylanwadu ar benderfyniadau鈥檙 ymddiriedolwr.

Gall hyd yn oed y canfyddiad bod gwrthdaro buddiannau niweidio鈥檙 elusen. Os nad yw鈥檙 canfyddiad yn gywir oherwydd nad oes gwrthdaro buddiannau, dylai鈥檙 ymddiriedolwyr bob amser allu ymateb yn briodol i鈥檙 sefyllfa drwy reoli鈥檙 risgiau i鈥檙 elusen a bod yn barod i esbonio sut y maent wedi gwneud eu penderfyniadau er lles gorau鈥檙 elusen yn unig. Mae canllaw鈥檙 Comisiwn Eich penderfyniad chi ydyw: ymddiriedolwyr elusen a gwneud penderfyniadau (CC27) yn esbonio鈥檙 egwyddorion y dylai ymddiriedolwyr eu defnyddio wrth wneud penderfyniadau sy鈥檔 effeithio ar eu helusen.

Mae gwrthdaro buddiannau yn ymwneud 芒 buddiannau personol ymddiriedolwr a buddiannau鈥檙 rhai sy鈥檔 gysylltiedig ag nhw. Mae hyn yn golygu bod gwrthdaro buddiannau os oes trafodiad arfaethedig rhwng yr elusen a pherson cysylltiedig. Yn yr un modd, mae gwrthdaro buddiannau lle mae budd neu fudd posibl i berson cysylltiedig.

Bod yn barod i ymateb i wrthdaro buddiannau

Mae鈥檔 arfer da i ddogfen lywodraethol elusen gynnwys darpariaethau i ddelio 芒 sefyllfaoedd gwrthdaro buddiannau ac os nad yw dogfen lywodraethol yn cynnwys darpariaethau o鈥檙 fath, dylai ymddiriedolwyr ystyried diwygio eu dogfen lywodraethol.

Mae hefyd yn arfer da i gael polisi gwrthdaro buddiannau ysgrifenedig a chofrestr buddiannau gan y gall y rhain helpu ymddiriedolwyr unigol a鈥檙 corff ymddiriedolwyr i nodi gwrthdaro buddiannau yn brydlon. Mae Atodiad 4 yn amlinellu rhywfaint o gynnwys a awgrymir i鈥檞 gynnwys mewn polisi gwrthdaro buddiannau.

Mae鈥檙 Comisiwn yn annog ymddiriedolwyr i ddangos gweithrediad yr elusen mor dryloyw 芒 phosibl. Gyda hyn mewn golwg gall yr ymddiriedolwyr benderfynu sicrhau bod eu polisi ar wrthdaro buddiannau ar gael i鈥檙 cyhoedd a gwneud rhywfaint o鈥檜 cofrestr buddiannau neu鈥檙 cyfan ohonynt ar gael i鈥檙 cyhoedd.

Dylai鈥檙 corff ymddiriedolwyr ystyried gwrthdaro buddiannau fel mater cyn penodi unigolion i鈥檞 rolau. Dylid gofyn i ddarpar ymddiriedolwyr am wrthdaro buddiannau posibl, a dylid datgan y rhain i鈥檙 rhai a fydd yn penderfynu ar y penodiad. Os yw darpar ymddiriedolwyr yn debygol o wynebu gwrthdaro buddiannau difrifol neu aml, dylai鈥檙 ymddiriedolwyr ystyried o ddifrif a ddylid penodi鈥檙 ymddiriedolwr hwnnw.

3.2 聽Ble a sut mae gwrthdaro buddiannau yn codi?

Mae gwrthdaro buddiannau fel arfer yn codi naill ai:

• lle mae budd ariannol neu fesuradwy posibl yn uniongyrchol i ymddiriedolwr, neu鈥檔 anuniongyrchol drwy berson cysylltiedig

• lle gall dyletswydd ymddiriedolwr i鈥檙 elusen gystadlu 芒 dyletswydd neu deyrngarwch sy鈥檔 ddyledus ganddo i sefydliad neu berson arall

Mae鈥檙 2 adran ganlynol yn ymdrin 芒鈥檙 rhain yn fanylach.

Manteision i ymddiriedolwyr

Gall ymddiriedolwyr gael budd o鈥檜 helusen dim ond os oes awdurdod penodol yn ei le cyn i unrhyw benderfyniad sy鈥檔 rhoi budd ymddiriedolwr gael ei wneud.

Enghreifftiau o fuddion i ymddiriedolwyr yw pan fydd yr ymddiriedolwyr yn penderfynu:

• gwerthu, benthyca neu brydlesu asedau elusen i ymddiriedolwr elusen

• caffael, benthyca neu brydlesu asedau gan ymddiriedolwr i鈥檙 elusen

• talu ymddiriedolwr am gyflawni eu r么l

• talu ymddiriedolwr am gyflawni swydd 芒 th芒l ar wah芒n o fewn yr elusen, hyd yn oed os yw鈥檙 ymddiriedolwr hwnnw wedi ymddiswyddo fel ymddiriedolwr yn ddiweddar

• talu ymddiriedolwr am gyflawni swydd 芒 th芒l ar wah芒n fel cyfarwyddwr neu gyflogai i is-gwmni masnachu鈥檙 elusen

• talu ymddiriedolwr, neu berson cysylltiedig, am ddarparu gwasanaeth i鈥檙 elusen - mae hyn yn cynnwys unrhyw beth a fyddai鈥檔 cael ei ystyried yn wasanaeth ac mae鈥檔 cynnwys gwasanaethau cyfreithiol, cyfrifeg neu ymgynghori hyd at peintio neu addurno eiddo鈥檙 elusen, neu unrhyw waith cynnal a chadw arall

• talu ymddiriedolwr, neu berson cysylltiedig, am ddarparu nwyddau i鈥檙 elusen, megis paent, pren, offer chwaraeon, nwyddau traul neu ddeunydd ysgrifennu

• cyflogi priod ymddiriedolwr neu berthynas agos arall yn yr elusen (neu is-gwmni masnachu鈥檙 elusen)

• rhoi grant i ymddiriedolwr sy鈥檔 ddefnyddiwr gwasanaeth, neu ddefnyddiwr gwasanaeth sy鈥檔 berthynas agos i ymddiriedolwr

• caniat谩u i ymddiriedolwr sy鈥檔 ddefnyddiwr gwasanaeth ddylanwadu ar y gwasanaeth a ddarperir i鈥檞 fantais yn unig

Enghraifft 1: nodi buddion ymddiriedolwyr

Mae swyddfa gwag gan elusen ac mae ei hymddiriedolwyr yn ystyried ei osod i gwmni sy鈥檔 eiddo i un o鈥檙 ymddiriedolwyr.

Byddai hwn yn fudd ymddiriedolwr: byddai鈥檔 golygu trafodiad gyda busnes sy鈥檔 eiddo i ymddiriedolwr. Dim ond pan fydd ganddynt awdurdod priodol ar gyfer budd yr ymddiriedolwr y gall yr ymddiriedolwyr fwrw ymlaen 芒鈥檙 trafodiad: mewn achosion sy鈥檔 cynnwys trafodiad eiddo gydag unigolyn cysylltiedig, rhaid i鈥檙 ymddiriedolwyr gael awdurdodiad gan y Comisiwn a chydymffurfio 芒鈥檙 amodau yn Neddf Elusennau 2011 cyn bwrw ymlaen.

Mae Atodiad 1 yn rhoi mwy o fanylion am fudd ymddiriedolwyr a鈥檙 rheolau cyfreithiol y mae angen i ymddiriedolwyr fod yn ymwybodol ohonynt.

Gwrthdaro teyrngarwch

Mae鈥檙 gwrthdaro buddiannau hyn yn codi oherwydd, er nad yw鈥檙 ymddiriedolwr yr effeithir arno yn mynd i gael unrhyw fudd, gallai penderfyniadau鈥檙 ymddiriedolwr yn yr elusen gael eu dylanwadu gan eu buddiannau eraill.

Er enghraifft, gallai teyrngarwch ymddiriedolwr i鈥檙 elusen wrthdaro 芒鈥檜 teyrngarwch:

• i鈥檙 corff a鈥檜 penododd i鈥檙 elusen

• i鈥檙 aelodaeth neu鈥檙 adran o鈥檙 elusen a鈥檌 penododd i swydd ymddiriedolwr

• i sefydliad arall, fel eu cyflogwr

• i elusen arall y mae鈥檔 ymddiriedolwr iddi

• i aelod o鈥檜 teulu

• i unigolyn neu sefydliad cysylltiedig arall

Mae rhai gwrthdaro teyrngarwch yn codi oherwydd bod gan ymddiriedolwr rwymedigaeth gyfreithiol neu ddyletswydd i sefydliad neu berson arall sy鈥檔 cystadlu 芒鈥檌 gilydd. Mae eraill yn deillio o deyrngarwch sy鈥檔 gwrthdaro sydd gan ymddiriedolwyr neu a all deimlo tuag at deulu, ffrindiau neu bobl neu sefydliadau eraill sy鈥檔 rhan o rwydwaith yr ymddiriedolwyr. Gallai gwrthdaro teyrngarwch godi hefyd lle gallai safbwyntiau crefyddol, gwleidyddol neu bersonol ymddiriedolwr ymyrryd 芒 gallu鈥檙 ymddiriedolwr i benderfynu ar y mater er lles gorau鈥檙 elusen yn unig.

Enghraifft 2: nodi gwrthdaro teyrngarwch

Mae unigolyn yn ymddiriedolwr ar gyfer 2 elusen sy鈥檔 bwriadu gwneud cais am yr un contract darparu gwasanaeth.

Mae鈥檙 gwrthdaro buddiannau hwn yn wrthdaro teyrngarwch. Nid yw鈥檔 cynnwys budd i鈥檙 ymddiriedolwr, ond gallai penderfyniad yr ymddiriedolwr yn y naill elusen neu鈥檙 llall gael ei ddylanwadu gan ei wybodaeth o鈥檙 elusen arall a鈥檌 ddyletswydd iddi. Mae hyn yn golygu na all yr ymddiriedolwr gyflawni ei ddyletswydd i鈥檙 naill elusen na鈥檙 llall i wneud penderfyniadau er ei lles gorau yn unig.

Mae Enghraifft 5 yn adran 4 yn dangos sut y dylid delio 芒鈥檙 gwrthdaro hwn.

Gall buddiannau a theyrngarwch eraill ymddiriedolwyr greu gwrthdaro buddiannau o bryd i鈥檞 gilydd, gyda rhai ohonynt yn peri m芒n risg i鈥檙 elusen a rhai ohonynt yn fwy difrifol. Gall yr ymddiriedolwyr benderfynu os nad yw gwrthdaro teyrngarwch yn peri unrhyw risg neu risg isel i wneud penderfyniadau er lles gorau鈥檙 elusen, gall yr ymddiriedolwr yr effeithir arno, ar 么l datgan ei fuddiant arall, gymryd rhan mewn gwneud penderfyniadau.

Gofyniad cyfreithiol: mae鈥檔 rhaid i gyfarwyddwyr cwmn茂au elusennol sy鈥檔 mabwysiadu鈥檙 dull hwn, gael awdurdod yn y ddogfen lywodraethol sy鈥檔 caniat谩u i鈥檙 cyfarwyddwyr sydd heb wrthdaro benderfynu y gall yr ymddiriedolwr y mae鈥檙 gwrthdaro teyrngarwch yn effeithio arno gymryd rhan. Dylai ymddiriedolwyr mathau eraill o elusennau ystyried diweddaru eu dogfen lywodraethol i gynnwys y math hwn o awdurdod. Hyd yn oed os yw ymddiriedolwyr yn dibynnu ar awdurdod dogfen lywodraethol, dylent sicrhau eu bod yn gallu dangos eu bod wedi gwneud eu penderfyniad er lles gorau鈥檙 elusen yn unig.

Adnabod gwrthdaro teyrngarwch risg isel

Mae penderfynu bod gwrthdaro buddiannau yn risg isel, ac y gall yr ymddiriedolwr yr effeithir arno gymryd rhan yn y penderfyniad, yn benderfyniad i鈥檙 ymddiriedolwyr. Nid yw鈥檔 bosibl rhoi barn bendant ynghylch pryd mae hyn yn briodol. Mae鈥檔 dibynnu ar y penderfyniad penodol a鈥檙 amgylchiadau perthnasol. Mae鈥檔 rhaid i鈥檙 ymddiriedolwyr ystyried yr holl ffactorau perthnasol a bod yn barod i esbonio eu hymagwedd os gofynnir iddynt. Mae鈥檙 enghreifftiau canlynol yn dangos rhai sefyllfaoedd cyffredin a鈥檙 ystyriaethau a all fod yn gysylltiedig 芒 nhw.

Enghraifft 3: aelodaeth o sefydliad arall

Mae elusen addysgol yn gwneud penderfyniad yngl欧n 芒 chyflwyno rhaglen waith mewn canolfannau celfyddydau rhanbarthol, gan gynnwys canolfan lle mae un o鈥檌 hymddiriedolwyr yn aelod.

Mae鈥檙 gwrthdaro hwn yn wrthdaro teyrngarwch oherwydd bod gan yr ymddiriedolwr gysylltiad 芒 chanolfan y celfyddydau trwy ei aelodaeth. Fodd bynnag, gall yr ymddiriedolwyr ddod i鈥檙 casgliad bod hwn yn wrthdaro teyrngarwch risg isel nad oes angen iddo, unwaith y caiff ei ddatgan, atal yr ymddiriedolwr rhag cymryd rhan oherwydd:

• mae cysylltiad yr ymddiriedolwr 芒鈥檙 ganolfan gelfyddydau trwy aelodaeth yn unig

• nid yw aelodaeth yr ymddiriedolwr yn debygol o gael unrhyw effaith ar eu hymagwedd at y penderfyniad

• bydd unrhyw fuddion i aelodau canolfan gelfyddydau sy鈥檔 deillio o鈥檙 penderfyniad yn effeithio ar yr ymddiriedolwr yn yr un modd ag aelodau eraill

Mae Enghraifft 6 yn adran 4 yn dangos sut y gellir delio 芒鈥檙 gwrthdaro hwn.

Enghraifft 4: apwyntiadau i sefydliadau sydd 芒 chysylltiad agos

Os yw ymddiriedolwr yn cael ei benodi gan:

• gangen leol i gorff ymddiriedolwyr cenedlaethol yr elusen

• gan sefydliad crefyddol i un o鈥檌 ysgolion

mae鈥檔 dderbyniol fel arfer i鈥檙 ymddiriedolwr ddatgan gwrthdaro teyrngarwch ac yna cymryd rhan mewn penderfyniadau.

Er y gall fod penderfyniad o fewn yr elusen sydd hefyd yn effeithio ar y corff penodi, mae鈥檙 tebygrwydd o ran diben elusennol rhwng y 2 sefydliad yn golygu bod gwrthdaro teyrngarwch sy鈥檔 codi yn aml yn peri risgiau isel i鈥檙 elusen yn unig. Fodd bynnag, dylai鈥檙 ymddiriedolwyr benderfynu ym mhob achos sut y dylid ymdrin 芒鈥檙 gwrthdaro teyrngarwch a dylent sicrhau eu bod yn gallu dangos bod unrhyw benderfyniad wedi鈥檌 wneud er lles gorau鈥檙 elusen yn unig.

Ymddiriedolwyr penodedig

Os caiff ymddiriedolwr ei ethol, neu ei benodi, gan sefydliad cysylltiedig neu drydydd parti arall, rhaid iddynt weithredu er lles gorau鈥檙 elusen yn unig wrth gyflawni ei r么l ymddiriedolwr.

Mae鈥檔 syniad da sicrhau, pan byddant yn cael eu hethol neu eu penodi, fod yr ymddiriedolwyr wedi鈥檜 hyfforddi鈥檔 llawn yn eu cyfrifoldebau fel ymddiriedolwyr a bod y corff penodi hefyd yn ymwybodol o鈥檙 cyfrifoldebau hyn.

Mae rhagor o wybodaeth ar gael i ymddiriedolwyr sy鈥檔 llywodraethwyr ysgol neu sydd wedi鈥檜 penodi gan awdurdodau lleol neu gan sefydliad corfforaethol.

4. Atal gwrthdaro buddiannau rhag effeithio ar wneud penderfyniadau (gofyniad cyfreithiol)

Ar 么l nodi gwrthdaro buddiannau, rhaid i ymddiriedolwyr weithredu er lles gorau鈥檙 elusen yn unig. Mae hyn yn golygu bod yn rhaid iddynt ystyried mater y gwrthdaro buddiannau fel bod unrhyw effaith bosibl ar wneud penderfyniadau yn cael ei ddileu. Bydd sut y maent yn atal y gwrthdaro rhag effeithio ar y broses o wneud penderfyniadau yn dibynnu ar yr amgylchiadau. Mae鈥檙 adran hon o鈥檙 canllaw yn esbonio:

• y dylai ymddiriedolwyr unigol bob amser ddatgan unrhyw wrthdaro buddiannau sy鈥檔 effeithio arnynt

• bod unrhyw fethiant i ddatgan gwrthdaro buddiannau yn fater difrifol

• y dylai鈥檙 corff ymddiriedolwyr ystyried os dylid dileu gwrthdaro buddiannau difrifol neu fynnu awdurdod

• ni ddylai ymddiriedolwyr yr effeithir arnynt gymryd rhan mewn unrhyw benderfyniadau y gallent fod ar eu hennill, boed yn uniongyrchol, neu鈥檔 anuniongyrchol drwy berson cysylltiedig

• os oes gwrthdaro teyrngarwch, dylai ymddiriedolwyr drin yn ofalus unrhyw gyfranogiad gan ymddiriedolwr sy鈥檔 gwrthdaro

• beth bynnag yw鈥檙 dull a ddefnyddir gan ymddiriedolwyr i atal gwrthdaro buddiannau rhag effeithio ar eu penderfyniadau, dylent allu dangos bod eu penderfyniad wedi鈥檌 wneud er lles gorau鈥檙 elusen yn unig

Mae鈥檙 camau canlynol yn disgrifio sut y gall ymddiriedolwyr atal gwrthdaro buddiannau rhag effeithio ar eu penderfyniadau.

4.1听顿补迟驳补苍 gwrthdrawiadau buddiannau

Mae dyletswydd gyfreithiol gan bob ymddiriedolwr i weithredu er lles gorau鈥檙 elusen yn unig yn golygu yn ymarferol y bydd ymddiriedolwyr unigol sy鈥檔 methu 芒 datgan unrhyw wrthdaro buddiannau yn methu 芒 chydymffurfio 芒鈥檜 dyletswyddau ymddiriedolwr.

Er mai鈥檙 ymddiriedolwr yr effeithir arno sy鈥檔 bennaf gyfrifol am ddatgan gwrthdaro buddiannau, dylai鈥檙 corff ymddiriedolwyr sicrhau bod ganddynt systemau cryf yn eu lle fel bod ymddiriedolwyr unigol:

• 芒 dealltwriaeth glir o鈥檙 amgylchiadau lle gallant ganfod eu hunain mewn sefyllfa o wrthdaro o ddiddordeb

• ac yn deall eu dyletswydd bersonol i鈥檞 datgan

Mae鈥檙 Comisiwn yn disgwyl i ymddiriedolwyr gael eitem safonol ar yr agenda ar ddechrau pob cyfarfod ymddiriedolwyr i ddatgan unrhyw wrthdaro buddiannau gwirioneddol neu bosibl.

Dylai ymddiriedolwr ddatgan unrhyw fuddiant sydd ganddo neu ganddi mewn eitem i鈥檞 thrafod, cyn gynted 芒 phosibl ac yn sicr cyn unrhyw drafodaeth ar yr eitem ei hun.

Os yw ymddiriedolwr yn ansicr os yw鈥檔 gwrthdaro neu beidio, dylai fod yn agored, gan ddatgan y mater a鈥檌 drafod gyda鈥檙 ymddiriedolwyr eraill.

Os yw ymddiriedolwr yn ymwybodol o wrthdaro buddiannau heb ei ddatgan sy鈥檔 effeithio ar ymddiriedolwr arall, dylai hysbysu鈥檙 ymddiriedolwyr eraill neu鈥檙 cadeirydd.

4.2听驰蝉迟测谤颈别诲 tynnu鈥檙 gwrthdaro buddiannau

Rhaid i ymddiriedolwyr ystyried mater y gwrthdaro buddiannau fel bod unrhyw effaith bosibl ar wneud penderfyniadau yn cael ei osgoi. Mae hyn yn golygu mewn achosion o wrthdaro buddiannau difrifol gallant benderfynu mai dileu鈥檙 gwrthdaro buddiannau yw鈥檙 ffordd fwyaf effeithiol o鈥檌 atal rhag effeithio ar eu penderfyniadau a dangos eu bod wedi gweithredu er lles gorau鈥檙 elusen yn unig.

Mae gwrthdaro buddiannau difrifol yn cynnwys, ond ddim yn gyfyngedig i:

• achosion mor ac铆wt neu helaeth fel nad yw鈥檙 ymddiriedolwyr yn gallu gwneud eu penderfyniadau er lles gorau鈥檙 elusen, neu y gellid eu gweld yn methu 芒 gwneud hynny

• achosion sy鈥檔 bresennol ym mhenderfyniadau risg sylweddol neu uchel yr ymddiriedolwyr

• danseilio鈥檙 broses benderfyniadau鈥檔 rheolaidd neu na ellir ei reoli yn unol 芒鈥檙 dull gweithredu gofynnol neu arfer gorau

• yn gysylltiedig 芒 budd amhriodol i ymddiriedolwyr

Yn ymarferol mae dileu鈥檙 gwrthdaro buddiannau yn debygol o olygu:

• peidio 芒 dilyn y camau gweithredu arfaethedig

• bwrw ymlaen 芒鈥檙 mater mewn ffordd wahanol fel nad yw gwrthdaro buddiannau yn codi. Gallai hyn olygu penderfynu peidio ag ystyried defnyddio cwmni ymddiriedolwr i wneud rhywfaint o waith i鈥檙 elusen os byddai hyn yn golygu bod nifer y taliadau i ymddiriedolwyr, er eu bod wedi鈥檜 hawdurdodi, mewn perygl o gyflwyno lefelau gwrthdaro buddiannau a allai fod yn anodd eu rheoli ac i gyfiawnhau. Fel eithriad, gallai olygu ceisio awdurdod blaenorol y Comisiwn i wrthdaro buddiannau parhaus ac eang

• sicrhau ymddiswyddiad ymddiriedolwr y mae gwrthdaro buddiannau yn effeithio arno

• peidio 芒 phenodi ymddiriedolwyr a fydd yn achosi gwrthdaro buddiannau

Mae rhagor o wybodaeth am wrthdaro buddiannau difrifol a sut y dylid ymdrin 芒 nhw yn Atodiad 3.

Os yw ymddiriedolwyr yn dymuno bwrw ymlaen 芒 phenderfyniad y mae gwrthdaro buddiannau difrifol yn effeithio arno, dylent geisio awdurdod y Comisiwn heblaw eu bod yn fodlon bod yr opsiynau trin a amlinellir yn yr adran hon o鈥檙 canllaw neu yn Atodiad 3 yn caniat谩u iddynt i ddangos bod eu hymagwedd a鈥檜 penderfyniad er lles gorau鈥檙 elusen.

4.3听 Dilynwch y gyfraith a dogfen lywodraethol yr elusen (gofyniad cyfreithiol)

Os yw ymddiriedolwyr wedi penderfynu yn erbyn dileu鈥檙 gwrthdaro buddiannau, rhaid iddynt ystyried sut i wneud eu penderfyniad er lles gorau鈥檙 elusen yn unig.

Yn aml mae gofynion penodol yn y gyfraith, dogfen lywodraethol yr elusen, neu delerau awdurdod a roddwyd gan y Comisiwn sy鈥檔 delio 芒 sut mae鈥檔 rhaid ymdrin 芒鈥檙 gwrthdaro buddiannau. Er enghraifft, os yw ymddiriedolwyr yn defnyddio鈥檙 p诺er yn y Ddeddf Elusennau, sy鈥檔 caniat谩u ar gyfer talu ymddiriedolwyr am ddarparu nwyddau neu wasanaethau i鈥檙 elusen mewn rhai amgylchiadau, rhaid i鈥檙 penderfyniad i wneud hyn gael ei wneud gan yr ymddiriedolwyr hynny yn unig na fyddant yn buddio.

Rhaid i ymddiriedolwyr ddilyn unrhyw ofynion cyfreithiol neu ddogfen lywodraethol sy鈥檔 dweud sut y mae鈥檔 rhaid ymdrin 芒鈥檙 gwrthdaro buddiannau. Dylent hefyd fod yn fodlon bod gwneud hynny yn ffordd briodol o ddangos bod eu penderfyniad wedi鈥檌 wneud er lles gorau eu helusen yn unig.

Dylai鈥檙 ymddiriedolwyr hefyd ymgynghori a dilyn eu polisi gwrthdaro buddiannau eu hunain os oes un ganddynt.

Os nad yw鈥檙 ddogfen lywodraethol neu鈥檙 gyfraith yn dweud sut y dylid rheoli gwrthdaro buddiannau, dylai ymddiriedolwyr ddilyn y camau yn yr adran hon o鈥檙 canllaw.

4.4 Tynnu鈥檔 么l o wneud penderfyniadau pan fod y gwrthdaro buddiannau yn gysylltiedig 芒 budd ymddiriedolwyr

Os nad oes unrhyw ddarpariaethau dogfen gyfreithiol neu lywodraethol ynghylch rheoli gwrthdaro buddiannau, ac mae trafodiad ariannol arfaethedig rhwng ymddiriedolwr a鈥檙 elusen, neu unrhyw drafodiad neu drefniant sy鈥檔 cynnwys budd ymddiriedolwr:

• rhaid i鈥檙 budd ymddiriedolwr gael ei awdurdodi o flaen llaw

• mae鈥檙 Comisiwn yn disgwyl i鈥檙 ymddiriedolwr yr effeithir arno fod yn absennol o unrhyw rhan o unrhyw gyfarfod lle mae鈥檙 mater yn cael ei drafod neu ei benderfynu 鈥� ni ddylai鈥檙 unigolyn bleidleisio na chael ei gyfrif wrth benderfynu os oes cworwm mewn cyfarfod

Mae tynnu鈥檔 么l o wneud penderfyniadau yn golygu tynnu鈥檔 么l pan fydd y trafodaethau a鈥檙 penderfyniadau cychwynnol yn digwydd, ac o unrhyw drafodaeth neu benderfyniad dilynol ar y mater.

Dylai鈥檙 ymddiriedolwyr ystyried diweddaru eu dogfen lywodraethol i gynnwys darpariaethau ar gyfer delio 芒 gwrthdaro buddiannau, gan gynnwys yr amgylchiadau lle bydd angen tynnu鈥檔 么l o wneud penderfyniadau. Mae鈥檙 Comisiwn yn disgwyl y bydd y darpariaethau hyn, o leiaf, yn ei wneud yn ofynnol tynnu鈥檔 么l o wneud penderfyniad gan ymddiriedolwr a fydd yn cael budd o benderfyniad.

4.5 Tynnu鈥檔 么l o wneud penderfyniadau pan fod gwrthdaro teyrngarwch

Lle mae gwrthdaro teyrngarwch ac:

• nid yw鈥檙 ymddiriedolwr yr effeithir arno yn gallu cael unrhyw fudd

• nid oes dogfen lywodraethol benodol na darpariaethau cyfreithiol ynghylch sut y dylid ymdrin 芒鈥檙 gwrthdaro teyrngarwch;

dylai鈥檙 ymddiriedolwr dan sylw ddatgan y buddiant. Rhaid i鈥檙 ymddiriedolwyr eraill wedyn benderfynu pa lefel o gyfranogiad, os o gwbl, sy鈥檔 dderbyniol ar ran yr ymddiriedolwr sydd 芒 gwrthdaro. Yn y pen draw, yr ymddiriedolwyr sydd i benderfynu os yw tynnu鈥檔 么l er lles gorau鈥檙 elusen pan fydd y math hwn o wrthdaro wedi鈥檌 ddatgan. Gallai鈥檙 opsiynau gynnwys, ond heb fod yn gyfyngedig i, benderfynu os yw鈥檙 ymddiriedolwr:

• ar 么l cofrestru a datgan y budd yn llawn, yn gallu cymryd rhan fel arall yn y penderfyniad - mae dogfen lywodraethol rhai elusennau yn caniat谩u i鈥檙 ymddiriedolwyr sydd heb wrthdaro awdurdodi ymddiriedolwr sydd 芒 gwrthdaro i cymryd rhan lawn yn y math hwn o benderfyniad

• yn gallu aros yn y cyfarfodydd lle mae鈥檙 penderfyniad yn cael ei drafod a鈥檌 wneud ond heb gymryd rhan

• yn tynnu鈥檔 么l o鈥檙 broses benderfynu yn y ffordd a ddisgrifir

Wrth benderfynu pa gamau i鈥檞 cymryd:

• mae ymddiriedolwyr angen gwneud eu penderfyniadau bob amser er lles gorau鈥檙 elusen

• dylai ymddiriedolwyr bob amser warchod enw da鈥檙 elusen a bod yn ymwybodol o鈥檙 argraff y gall eu gweithredoedd a鈥檜 penderfyniadau eu cael ar y rhai y tu allan i鈥檙 elusen

• dylai ymddiriedolwyr allu dangos bob amser eu bod wedi gwneud penderfyniadau er lles gorau鈥檙 elusen ac yn annibynnol ar unrhyw fudd sy鈥檔 cystadlu

• dylai ymddiriedolwyr ei wneud yn ofynnol i鈥檙 ymddiriedolwr yr effeithir arno dynnu鈥檔 么l o unrhyw benderfyniadau lle mae buddiant arall yr ymddiriedolwr yn berthnasol i benderfyniad ymddiriedolwr risg uchel neu ddadleuol neu y gallai effeithio鈥檔 sylweddol, neu y gellid ei weld yn effeithio鈥檔 sylweddol, ar benderfyniadau鈥檙 ymddiriedolwr yn yr elusen

• mae ymddiriedolwyr yn gallu caniat谩u i ymddiriedolwr gymryd rhan os yw bodolaeth eu buddiant arall yn peri risg isel i wneud penderfyniadau er lles yr elusen, neu鈥檔 debygol o gael effaith ansylweddol yn unig ar eu hymagwedd at fater - os yw鈥檙 elusen yn gwmni mae鈥檙 ymagwedd hon rhaid ei ganiat谩u gan y ddogfen lywodraethol

• dylai ymddiriedolwyr fod yn ymwybodol y gall presenoldeb ymddiriedolwr sy鈥檔 gwrthdaro effeithio ar y berthynas rhwng ymddiriedolwyr, gallai atal trafodaeth rydd a gallai ddylanwadu ar wneud penderfyniadau mewn rhyw ffordd

• dylai ymddiriedolwyr, lle nad oes unrhyw ddarpariaethau llywodraethu sy鈥檔 nodi sut y dylid ymdrin 芒 gwrthdaro buddiannau, ystyried diweddaru eu dogfen lywodraethol i gynnwys darpariaethau ar gyfer delio 芒 gwrthdaro buddiannau, gan gynnwys yr amgylchiadau lle bydd angen tynnu鈥檔 么l o wneud penderfyniadau

Gall yr ymddiriedolwyr, cyn eu trafodaeth, ofyn i ymddiriedolwr sy鈥檔 tynnu鈥檔 么l i ddarparu unrhyw wybodaeth angenrheidiol i helpu i wneud penderfyniad er lles gorau鈥檙 elusen.

Ni all ymddiriedolwyr ddefnyddio gwybodaeth a gafwyd gan yr elusen er eu budd eu hunain neu er budd sefydliad arall os yw wedi鈥檌 chael yn gyfrinachol neu os oes ganddi werth arbennig fel sensitifrwydd masnachol.

Enghraifft 5: tynnu鈥檔 么l lle mae gwrthdaro teyrngarwch

Yn enghraifft 2, nodwyd gwrthdaro teyrngarwch ar gyfer unigolyn sy鈥檔 ymddiriedolwr i 2 elusen sy鈥檔 bwriadu gwneud cais am yr un contract darparu gwasanaeth. Dylai鈥檙 ymddiriedolwyr ddelio 芒鈥檙 gwrthdaro buddiannau fel y canlynol.

Yn gyntaf, mae gan yr ymddiriedolwr dan sylw gyfrifoldeb i ddatgan y gwrthdaro buddiannau yn gynnar gyda phob elusen.

Rhaid i ymddiriedolwyr pob elusen ystyried mater y gwrthdaro buddiannau er mwyn dileu unrhyw effaith bosibl ar wneud penderfyniadau. Gall olygu penderfynu bod y gwrthdaro buddiannau mor ddifrifol fel mai dim ond trwy ddiswyddo, sydd yma yn debygol o olygu ymddiswyddiad yr ymddiriedolwr, y gellir ei atal yn effeithiol. Mae hyn ond yn debygol o fod yn wir os yw鈥檙 gwrthdaro buddiannau yn debygol o ddigwydd eto鈥檔 aml neu fel arall yn peri risgiau uchel i wneud penderfyniadau effeithiol.

Os yw鈥檙 ymddiriedolwyr yn penderfynu nad yw鈥檙 gwrthdaro mor ddifrifol fel bod angen ei ddiswyddo, rhaid iddynt atal y budd/dyletswydd cystadleuol sydd gan yr ymddiriedolwr rhag effeithio ar eu penderfyniad. Yma, mae hyn yn golygu y dylai鈥檙 ymddiriedolwr yr effeithir arno adael y cyfarfod ac o bob agwedd ar y drafodaeth, y penderfyniadau a鈥檙 pleidleisio fel y gall yr ymddiriedolwyr sy鈥檔 weddill drafod a gwneud penderfyniad yn rhydd. Fodd bynnag, wrth benderfynu ar eu hymagwedd rhaid i鈥檙 ymddiriedolwyr ddilyn unrhyw ddogfen lywodraethol neu ofynion cyfreithiol sy鈥檔 amlinellu sut y dylid ymdrin 芒 gwrthdaro buddiannau. Dylent hefyd ddilyn unrhyw brosesau ym mholisi gwrthdaro buddiannau鈥檙 elusen. Dylent fod yn fodlon bod eu dull ymdrin yn ffordd briodol o ddangos bod eu penderfyniad wedi鈥檌 wneud er lles gorau鈥檙 elusen yn unig.

Dylent gadw cofnod cywir o鈥檜 trafodaethau a鈥檜 penderfyniadau.

Sut bynnag y maent yn symud ymlaen, dylai ymddiriedolwyr pob elusen fod yn fodlon bod yr ymddiriedolwr yr effeithir arno yn deall na allant ddefnyddio gwybodaeth a gafwyd gan yr elusen er ei fudd ei hun neu fudd sefydliad arall os yw wedi鈥檌 chael yn gyfrinachol neu 芒 gwerth arbennig fel sensitifrwydd masnachol.

Enghraifft 6: cymryd rhan lle mae gwrthdaro teyrngarwch

Yn enghraifft 3, nodwyd gwrthdaro teyrngarwch ar gyfer unigolyn sy鈥檔 ymddiriedolwr elusen addysgol, ac aelod o ganolfan gelfyddydau leol, lle mae鈥檙 elusen yn ystyried cyflwyno rhaglen waith yn y canolfan celfyddydau lleol. Mae Enghraifft 3 hefyd yn nodi鈥檙 ffactorau a all wneud y gwrthdaro hwn yn risg isel.

Gall fod yn ddefnyddiol i ymddiriedolwyr gael polisi gwrthdaro buddiannau i helpu i nodi gwrthdaro teyrngarwch sy鈥檔 risg isel. Os yw鈥檙 ymddiriedolwyr yn penderfynu bod gan yr ymddiriedolwr yr effeithir arno wrthdaro teyrngarwch nad yw鈥檔 ei atal rhag gwneud penderfyniadau er lles gorau鈥檙 elusen, er bod y penderfyniad hefyd yn ymwneud 芒 chanolfan y celfyddydau, mae鈥檔 dderbyniol i鈥檙 ymddiriedolwr ddatgan y budd yn unig, cyn cymryd rhan yn y penderfyniad.

Mae penderfynu bod gwrthdaro buddiannau yn risg isel, ac y gall yr ymddiriedolwr yr effeithir arno gymryd rhan yn y penderfyniad, yn ddyfarniad i鈥檙 ymddiriedolwyr. Nid yw鈥檔 bosibl rhoi barn bendant ynghylch pryd mae hyn yn briodol. Mae鈥檔 dibynnu ar y penderfyniad penodol a鈥檙 amgylchiadau perthnasol. Dylai鈥檙 ymddiriedolwyr ystyried yr holl ffactorau perthnasol a bod yn barod i esbonio eu hymagwedd os gofynnir iddynt.

4.6听颁辞蹿苍辞诲颈鈥檙 gwrthdaro buddiannau

Cadwch gofnod ysgrifenedig o鈥檙 penderfyniad

Mae鈥檙 Comisiwn yn disgwyl i gofnodion ysgrifenedig yr elusen ddogfennu unrhyw wrthdaro buddiannau a sut mae鈥檙 ymddiriedolwyr wedi delio 芒 nhw. Y ffordd arferol o gofnodi penderfyniadau鈥檙 ymddiriedolwyr yw yng nghofnodion eu cyfarfodydd.

Os oes gwrthdaro buddiannau, dylai鈥檙 ymddiriedolwyr sicrhau bod y cofnod ysgrifenedig o鈥檙 penderfyniad yn dangos:

• natur y gwrthdaro

• pa ymddiriedolwr neu ymddiriedolwyr yr effeithiwyd arnynt

• os cafodd unrhyw wrthdaro buddiannau ei ddatgan o flaen llaw

• amlinelliad o鈥檙 drafodaeth

• os gwnaeth unrhyw un dynnu鈥檔 么l o鈥檙 drafodaeth

• sut gwnaeth yr ymddiriedolwyr y penderfyniad er lles gorau鈥檙 elusen

Mae cofnodi penderfyniadau yn y modd hwn yn helpu ymddiriedolwyr i ddangos eu bod wedi gweithredu鈥檔 briodol ac wedi cydymffurfio 芒鈥檜 dyletswyddau.

Datgelu taliadau neu fudd-daliadau (gofyniad cyfreithiol)

Rhaid i elusennau sy鈥檔 paratoi eu cyfrifon ar sail croniadau gynnwys manylion taliadau a buddion eraill i ymddiriedolwyr elusen ac unigolion cysylltiedig - gan gynnwys aelodau o鈥檙 teulu a busnesau. Mae鈥檔 ofynnol iddynt hefyd ddweud o dan ba awdurdod cyfreithiol y gwnaed y taliadau neu鈥檙 buddion, ynghyd 芒鈥檙 rheswm drostynt.

Mae鈥檙 Comisiwn yn argymell, os yw鈥檔 ofynnol iddynt baratoi cyfrifon croniadau neu peidio, y dylai pob elusen ddatgelu buddion a dderbyniwyd gan ymddiriedolwyr yn eu cyfrifon blynyddol.

Mae rhagor o wybodaeth am gyfrifon elusennau yn Adroddiadau a chyfrifon elusennau: yr hanfodion Tachwedd 2016 (CC15d).

5. Pam ei fod yn bwysig dilyn y canllawiau hyn

5.1 聽Beth yw canlyniadau peidio 芒 gweithredu鈥檔 briodol pan fod gwrthdaro buddiannau?

Os nad yw ymddiriedolwyr yn nodi neu鈥檔 ymateb yn briodol i wrthdaro buddiannau, gall fod canlyniadau difrifol i鈥檙 ymddiriedolwr yr effeithir arno, yr elusen, a ffydd a hyder y cyhoedd mewn elusennau yn gyffredinol.

Os yw ymddiriedolwyr wedi gweithredu y tu allan i delerau dogfen lywodraethol yr elusen neu鈥檙 gyfraith, efallai na fydd eu penderfyniad yn ddilys. Gallai gael ei herio gan y Comisiwn neu gan barti 芒 diddordeb, megis buddiolwr yr elusen.

Mae鈥檙 Comisiwn wedi cynhyrchu鈥檙 canllaw hwn i helpu ymddiriedolwyr i wneud eu penderfyniadau鈥檔 briodol os oes gwrthdaro buddiannau. Mae鈥檔 disgwyl iddynt ddefnyddio鈥檙 canllaw hwn i gyflawni eu dyletswydd i weithredu er lles gorau鈥檙 elusen yn unig ac i allu darparu cyfiawnhad digonol dros eu penderfyniadau os byddant yn cael eu herio.

Os bydd ymddiriedolwyr yn methu 芒 gweithredu鈥檔 briodol neu鈥檔 gwneud camgymeriad mae鈥檙 Comisiwn bob amser yn disgwyl iddynt weithredu鈥檔 brydlon i unioni pethau ac atal yr un mater neu fater tebyg rhag digwydd eto.

Os yw gweithredoedd neu fethiannau ymddiriedolwyr yn peri risg difrifol i鈥檙 elusen, mae鈥檙 Comisiwn yn debygol o ystyried hyn fel camreoli neu gamymddwyn a chymryd camau rheoleiddio.

A. Canlyniadau cyfreithiol (gofyniad cyfreithiol)

Mae methu 芒 gweithredu鈥檔 briodol os oes gwrthdaro buddiannau yn torri cyfrifoldebau cyfreithiol yr ymddiriedolwyr.

Gallai trafodiad yr effeithir arno gan wrthdaro buddiannau, lle nad yw鈥檙 ymddiriedolwyr wedi gweithredu鈥檔 briodol, gael ei herio gan y Comisiwn neu gan barti 芒 diddordeb. Mewn rhai amgylchiadau gall y trafodiad fod yn anniogel ac yn gallu cael ei annilysu neu, yn yr achos gwaethaf, gallai fod yn ddi-rym o鈥檙 cychwyn cyntaf.

Os nad ydynt wedi gweithredu鈥檔 briodol, efallai y bydd rhaid i ymddiriedolwyr ad-dalu unrhyw symiau a dalwyd gan yr elusen, os a ydynt yn deillio o fudd ymddiriedolwr anawdurdodedig neu dor dyletswydd arall. Gall hyn fod yn wir, hyd yn oed os yw鈥檙 elusen wedi cael budd o鈥檙 trefniant. Os yw鈥檙 elusen wedi dioddef colled hefyd, efallai y bydd rhaid i鈥檙 ymddiriedolwyr wneud iawn am golled o鈥檙 fath i鈥檙 elusen.

B. Canlyniadau rheoleiddio

Bydd y Comisiwn yn ymyrryd os oes ganddo bryderon am gamymddwyn neu gamreoli ymddiriedolwyr neu os oes risg i eiddo elusen. Mae [fframwaith risg] (/government/publications/risk-framework-charity-commission) y Comisiwn yn esbonio bod penderfyniadau i ymyrryd yn seiliedig ar natur a lefel y risg i elusen neu elusennau yn gyffredinol.

Mae canlyniadau rheoleiddiol gwneud penderfyniad sy鈥檔 destun gwrthdaro buddiannau yn dibynnu i raddau helaeth ar natur a difrifoldeb y gwrthdaro, ei effaith ar yr elusen, a gallu鈥檙 ymddiriedolwyr i wella鈥檙 sefyllfa a gweithredu yn unol 芒鈥檜 dyletswyddau.

Camau adferol gan yr ymddiriedolwyr

Ble:

• mae effaith y gwrthdaro buddiannau ar yr elusen yn isel
• nid oes fawr ddim colled neu ddifrod i鈥檙 elusen
• gall yr ymddiriedolwyr ddangos bod y methiant i weithredu鈥檔 briodol yn gamgymeriad

mae鈥檙 Comisiwn yn disgwyl i ymddiriedolwyr ddefnyddio鈥檙 canllaw hwn i gywiro eu hymagwedd.

Yn yr achosion hyn, isafswm disgwyliad ymddiriedolwyr y Comisiwn yw eu bod yn:

• cymryd camau rhesymol i asesu a rheoli unrhyw risgiau i waith ac enw da鈥檙 elusen
• gwneud cofnod llawn o鈥檙 mater a sut y maent wedi ymdrin ag ef
• adolygu neu ddatblygu polisi gwrthdaro buddiannau, sicrhau bod pob ymddiriedolwr yn ymwybodol o鈥檌 gynnwys a鈥檌 ystyr, a gweithredu鈥檙 polisi鈥檔 llawn yn y dyfodol

Cyngor rheoleiddio cywirol

Lle mae effaith y penderfyniad sy鈥檔 destun y gwrthdaro buddiannau yn uwch, bydd y Comisiwn yn rhoi cyngor rheoleiddio cywirol. Mae ffactorau a all gael effaith uwch ar yr elusen yn cynnwys gwrthdaro buddiannau sy鈥檔 gysylltiedig 芒 budd ymddiriedolwr anawdurdodedig, colled arall o gronfeydd elusen, cyhoeddusrwydd gwael i鈥檙 elusen neu niwed posibl i ffydd a hyder y cyhoedd mewn elusennau yn gyffredinol.

Bydd cyngor rheoleiddio yn nodi鈥檙 hyn y dylai鈥檙 ymddiriedolwyr ei wneud i unioni鈥檙 sefyllfa ac i sicrhau nad yw鈥檔 digwydd eto. Mae鈥檙 cynllun gweithredu yn aml yn ei wneud yn ofynnol i鈥檙 ymddiriedolwyr sy鈥檔 gwasanaethu benderfynu os ydynt am gymryd camau eu hunain i adennill unrhyw symiau a gollwyd i鈥檙 elusen. Yn aml iawn mae鈥檔 golygu bod rhaid i鈥檙 ymddiriedolwyr sy鈥檔 gwasanaethu benodi ymddiriedolwyr annibynnol newydd i weithio gyda nhw.

Bydd y Comisiwn yn monitro gweithrediad yr ymddiriedolwyr o鈥檙 gwelliannau gofynnol, o fewn amserlen benodedig. Mae unrhyw fethiant i weithredu鈥檙 gwelliannau gofynnol yn llawn yn debygol o gael ei ystyried yn gamymddwyn neu鈥檔 gamweinyddu鈥檙 elusen a gall arwain at ddefnydd pellach o bwerau鈥檙 Comisiwn.

Defnyddio pwerau鈥檙 Comisiwn

Bydd y Comisiwn yn ymyrryd gan ddefnyddio ei bwerau ymchwiliol mewn achosion risg difrifol neu uchel. Bydd hyn fel arfer pan fydd y mater neu鈥檙 honiad yn peri risg difrifol i鈥檙 elusen neu i ffydd y cyhoedd mewn elusennau yn gyffredinol.

Er enghraifft, os yw鈥檔 ymddangos bod ymddiriedolwyr wedi gosod eu buddiannau eu hunain yn fwriadol neu鈥檔 esgeulus o flaen rhai鈥檙 elusen ac, o ganlyniad, wedi cael budd sylweddol ar draul yr elusen, bydd y Comisiwn yn defnyddio ei bwerau i:

• atal camddefnydd, camymddwyn a chamreoli ymddiriedolwyr 鈥� mae hyn yn cynnwys os yw鈥檙 ymddiriedolwyr yn methu 芒 chymryd camau llawn i ddatrys y materion neu鈥檔 analluog i wneud hynny
• ymyrryd mewn materion elusen a chymryd camau i adennill unrhyw symiau a gollwyd i elusen, os yw鈥檙 ymddiriedolwyr yn methu neu鈥檔 anfodlon gwneud hynny, a bod y swm dan sylw yn sylweddol

Os bydd y Comisiwn yn dod o hyd i dystiolaeth o neu鈥檔 amau gweithgaredd troseddol, bydd yn cyfeirio鈥檙 mater at yr heddlu ac asiantaethau perthnasol eraill ac, os yw budd y cyhoedd yn cyfiawnhau hynny, yn defnyddio ei bwerau ymyrryd ei hun. Ym mhob achos lle mae鈥檙 Comisiwn yn ymyrryd, boed drwy roi cyngor rheoleiddio cywirol sy鈥檔 gofyn am weithredu neu ddefnyddio ei bwerau, bydd yn cymryd agwedd gryfach a bydd yn llai goddefgar os yw wedi ymgysylltu 芒鈥檙 elusen yn flaenorol ynghylch yr un materion, neu faterion tebyg.

Os bydd y Comisiwn yn ymyrryd, ei ddisgwyliad lleiaf gan ymddiriedolwyr yw eu bod yn:

• darparu datgeliad llawn a didwyll yn brydlon o鈥檙 holl ffeithiau a gwybodaeth berthnasol sydd ganddynt am y digwyddiad
• cymryd camau rhesymol i asesu a rheoli unrhyw risgiau i waith ac enw da鈥檙 elusen
• cydweithredu a gweithio gyda鈥檙 Comisiwn, os oes angen, i gael rheolaeth yr elusen yn iawn
• gweithredu鈥檔 gyfrifol a chymryd camau i sicrhau eu bod yn cyflawni eu cyfrifoldebau cyfreithiol yn y dyfodol. Mae hyn yn aml yn ei wneud yn ofynnol i鈥檙 ymddiriedolwyr sy鈥檔 gwasanaethu benderfynu os ydynt am gymryd camau eu hunain i adennill unrhyw symiau a gollwyd i鈥檙 elusen. Yn aml iawn mae鈥檔 golygu bod rhaid i鈥檙 ymddiriedolwyr sy鈥檔 gwasanaethu benodi ymddiriedolwyr annibynnol newydd i weithio gyda nhw
• adolygu neu ddatblygu polisi gwrthdaro buddiannau a sicrhau bod pob ymddiriedolwr yn ymwybodol o鈥檌 gynnwys a鈥檌 ystyr, ac yn gweithredu鈥檙 polisi鈥檔 llawn yn y dyfodol
• gwneud cofnod llawn o鈥檙 mater a sut y maent wedi ymdrin ag ef

C. Canlyniadau i enw da gan gynnwys niwed i ffydd y cyhoedd mewn elusennau

Dylai ymddiriedolwyr fod yn ymwybodol o鈥檙 effeithiau negyddol sylweddol y gall gwrthdaro buddiannau eu cael ar enw da鈥檙 elusen ac ar ffydd a hyder y cyhoedd yn gyffredinol. Os yw鈥檙 rhai y tu allan i鈥檙 corff ymddiriedolwyr, fel noddwyr yr elusen neu gefnogwyr eraill, yn cael yr argraff bod yr ymddiriedolwyr wedi gweithredu er eu lles eu hunain yn hytrach na buddiannau鈥檙 elusen, gall hyn arwain at ganlyniadau enw da ac effeithio ar gyllid yn y dyfodol. Wrth ddelio 芒 gwrthdaro buddiannau, dylai ymddiriedolwyr fod yn ymwybodol o sut y gall y sefyllfa ymddangos i rywun o鈥檙 tu allan i鈥檙 elusen, a sicrhau bod polis茂au a gweithdrefnau yn eu lle a fydd yn caniat谩u i ymddiriedolwyr ddangos yr ymdriniwyd 芒 sefyllfaoedd o鈥檙 fath yn briodol.

Atodiad 1. Budd ymddiriedolwyr - y rheolau cyfreithiol y mae angen i ymddiriedolwyr fod yn ymwybodol ohonynt (gofyniad cyfreithiol)

Os oes budd posibl i ymddiriedolwr, mae鈥檔 bwysig cofio bod 2 fater y mae鈥檔 rhaid i鈥檙 ymddiriedolwyr fynd i鈥檙 afael 芒 nhw:

• gweithredu er lles gorau鈥檙 elusen yn unig i atal y gwrthdaro buddiannau sy鈥檔 gysylltiedig 芒 budd yr ymddiriedolwr rhag effeithio ar wneud penderfyniadau

• sicrhau bod awdurdod priodol yn ei le cyn gwneud unrhyw benderfyniad sy鈥檔 rhoi budd ymddiriedolwr

Ymdrinnir 芒鈥檙 cyntaf o鈥檙 rhain yn y canllawiau hyn. Crynhoir yr ail fel y canlynol:

• Dywed y gyfraith y gall ymddiriedolwyr elwa o鈥檜 helusen yn unig lle mae awdurdod penodol, a gafwyd o flaen llaw

• Bydd yr awdurdod yn dod naill ai o:

• gymal yn nogfen lywodraethol yr elusen

• ddarpariaeth statudol fel y Ddeddf Pwer yn yr Elusennau sy鈥檔 caniat谩u i elusennau, mewn rhai amgylchiadau, dalu ymddiriedolwyr am nwyddau neu wasanaethau ychwanegol y maent yn eu darparu i鈥檙 elusen yn ychwanegol at ddyletswyddau ymddiriedolwr arferol

• y Comisiwn

• y Llys

Mae鈥檙 term 鈥榖udd ymddiriedolwyr鈥� yn cynnwys taliadau neu fuddion 鈥榰nrhyw鈥� i ymddiriedolwyr neu berson cysylltiedig, ar wah芒n i鈥檞 costau rhesymol allan o boced. Mae鈥檙 term hefyd yn cynnwys sefyllfaoedd lle gallai ymddiriedolwr dderbyn eiddo, benthyciadau, nwyddau neu wasanaethau gan yr elusen.

Mae angen awdurdod lle mae posibilrwydd o fudd. Mae hyn yn golygu bod yn rhaid i ymddiriedolwyr sicrhau bod awdurdod cywir ar gyfer unrhyw sefyllfaoedd lle gallai ymddiriedolwyr elwa, ni waeth os oes unrhyw fudd gwirioneddol i ymddiriedolwr.

Lle mae gwerthiant arfaethedig neu brydlesu tir elusennol i ymddiriedolwr, neu i berson neu gwmni sydd 芒 chysylltiad agos ag ymddiriedolwr, bydd angen i hyn gael ei awdurdodi gan y Comisiwn. Mae hyn yn berthnasol hyd yn oed os yw鈥檙 gwarediad ar werth llawn y farchnad.

Nid yw talu treuliau rhesymol i ymddiriedolwyr yn fudd ymddiriedolwr, felly nid yw鈥檔 creu gwrthdaro buddiannau nac yn gofyn am awdurdodiad.

Mae mwy o wybodaeth am fuddion ymddiriedolwyr a鈥檙 gofyniad am awdurdod mewn Costau a Thaliadau Ymddiriedolwyr (CC11).

Atodiad 2. Y fframwaith cyfreithiol ar gyfer cwmn茂au elusennol a SCEau

Cwmn茂au elusennol: pwyntiau allweddol am wrthdaro buddiannau a Deddf Cwmn茂au 2006 (Deddf 2006)

Mae gan gyfarwyddwyr cwmn茂au elusennol ddyletswyddau a chyfrifoldebau statudol o ran gwrthdaro buddiannau a buddion cyfarwyddwyr sy鈥檔 adlewyrchu鈥檔 bennaf y rhai sy鈥檔 gymwys i fathau eraill o ymddiriedolwyr. Mae canllaw鈥檙 Comisiwn yn berthnasol i ymddiriedolwyr sy鈥檔 gyfarwyddwyr cwmni, ond mae鈥檙 canlynol yn disgrifio鈥檙 dyletswyddau gwrthdaro buddiannau penodol y mae CA 2006 yn eu gosod arnynt.

Diffiniad o wrthdaro buddiannau (gofyniad cyfreithiol)

O 1 Hydref 2008, mae cyfarwyddwyr wedi bod o dan ddyletswydd statudol benodol i osgoi sefyllfa lle mae ganddynt, neu y gall fod ganddynt, fuddiant uniongyrchol neu anuniongyrchol sy鈥檔 gwrthdaro, neu a allai wrthdaro, 芒 buddiannau鈥檙 cwmni.

Mae鈥檙 Comisiwn o鈥檙 farn bod cyfarwyddwyr cwmn茂au elusennol eisoes dan ddyletswydd i osgoi gwrthdaro buddiannau cyn gweithredu鈥檙 adran hon. Mae gwrthdaro buddiannau yn cynnwys y rhai sy鈥檔 codi:

• os oes gan gyfarwyddwr, neu berson sy鈥檔 gysylltiedig 芒 chyfarwyddwr, fuddiant ariannol personol mewn trafodiad gyda鈥檙 elusen 鈥� gall y buddiant fod yn uniongyrchol neu鈥檔 anuniongyrchol

• lle mae gan gyfarwyddwr, neu berson sy鈥檔 gysylltiedig 芒 chyfarwyddwr, wrthdaro dyletswydd/teyrngarwch

• lle mae hyd yn oed y posibilrwydd y gallai buddiannau personol neu ddyletswyddau/teyrngarwch cyfarwyddwr effeithio ar eu penderfyniadau

Amgylchiadau lle nad yw鈥檙 ddyletswydd gyffredinol ar gyfarwyddwyr i osgoi gwrthdaro buddiannau yn berthnasol

Gofyniad cyfreithiol: nid yw鈥檙 ddyletswydd gyffredinol yn berthnasol lle mae鈥檙 gwrthdaro buddiannau yn ymwneud 芒 thrafodiad sydd:

• wedi鈥檌 awdurdodi gan erthyglau鈥檙 cwmni

• wedi鈥檌 awdurdodi gan y Comisiwn neu鈥檙 llys

• yn cael ei effeithio gan wrthdaro dyletswydd/teyrngarwch lle mae鈥檙 cyfarwyddwyr sydd heb wrthdaro wedi awdurdodi鈥檙 math hwn o wrthdaro buddiannau gan ddefnyddio p诺er cyfansoddiadol - ym marn y Comisiwn, dylai erthyglau鈥檙 cwmni gyfyngu p诺er cyfarwyddwyr i awdurdodi gwrthdaro o dan yr amgylchiadau hyn dim ond i sefyllfaoedd lle nad oes unrhyw fudd uniongyrchol neu anuniongyrchol o unrhyw natur yn cael ei dderbyn gan gyfarwyddwr neu berson cysylltiedig - ni fydd cyfyngiad o鈥檙 fath ond yn caniat谩u awdurdodi gwrthdaro teyrngarwch

Nodwch: Gall cwmn茂au a ffurfiwyd cyn 2008 ddod o hyd i鈥檙 darpariaethau awdurdodi sy鈥檔 ymwneud 芒 gwrthdaro buddiannau ym memorandwm y cwmni yn hytrach nag yn ei erthyglau cymdeithasiad. Mae hyn yn bodloni gofynion Deddf Elusennau 2006.

Oes angen i gyfarwyddwyr cwmn茂au elusennol ddiwygio鈥檙 erthyglau er mwyn cydymffurfio 芒鈥檜 dyletswydd i osgoi gwrthdaro buddiannau heb awdurdod?

Barn y Comisiwn yw nad oes angen hyn cyn belled 芒 bod darpariaethau eisoes yn bodoli ar gyfer ymdrin ag unrhyw wrthdaro buddiannau sy鈥檔 codi. Fodd bynnag, mae鈥檔 gwerthfawrogi y gallai rhai elusennau ddymuno gwneud hynny.

Mae memorandwm ac erthyglau cymdeithasu enghreifftiol y Comisiwn (GD1) yn gydnaws 芒 darpariaethau gwrthdaro buddiannau Deddf Elusennau 2006.

Datgan gwrthdrawiadau buddiannau

Gofyniad cyfreithiol: rhaid i gyfarwyddwyr ddatgan buddiant mewn unrhyw drafodiad neu drefniant arfaethedig neu wirioneddol gyda鈥檙 cwmni elusennol. Gall methu 芒 gwneud hynny fod yn drosedd. Gall erthyglau鈥檙 cwmni ei wneud yn ofynnol tynnu鈥檔 么l o unrhyw drafodaeth a phenderfyniad os yw鈥檔 bosibl bod gwrthdaro rhwng buddiannau鈥檙 cyfarwyddwr a rhai鈥檙 elusen.

Budd ymddiriedolwr

Gofyniad cyfreithiol: pan fod y gwrthdaro鈥檔 codi o fudd i gyfarwyddwr, rhaid i鈥檙 cyfarwyddwyr eraill:

• ddibynnu ar b诺er datganedig digonol yn nogfen lywodraethol yr elusen neu鈥檙 Ddeddf Elusennau

• wneud cais am awdurdod y Comisiwn a dangos bod y trafodiad yn hwylus er lles yr elusen

Ni all aelodau cwmni elusennol fabwysiadu pwerau a fydd o fudd i鈥檞 hymddiriedolwyr heb awdurdod y Comisiwn.

Mae angen awdurdod y Comisiwn lle nad yw darpariaethau presennol y ddogfen lywodraethol yn ddigonol i awdurdodi gwrthdaro buddiannau

Gofyniad cyfreithiol: lle mae darpariaethau鈥檙 ddogfen lywodraethol yn annigonol, gall y Comisiwn awdurdodi cyfarwyddwr neu gyfarwyddwyr i wneud rhywbeth a fyddai fel arall yn torri鈥檙 ddyletswydd i osgoi gwrthdaro. Bydd angen i鈥檙 cyfarwyddwyr fodloni鈥檙 Comisiwn bod eu gweithredu arfaethedig er lles yr elusen.

Os yw鈥檙 gwrthdaro yn ymwneud 芒 budd i gyfarwyddwr, nad yw wedi鈥檌 gynnwys yn y ddeddf elusennau p诺er i dalu ymddiriedolwyr am nwyddau neu wasanaethau a ddarperir i鈥檙 elusen, rhaid i鈥檙 cyfarwyddwyr ddibynnu ar b诺er digonol yn nogfen lywodraethol yr elusen, neu wneud cais am awdurdod y Comisiwn a dangos bod y trafodiad er lles yr elusen.

Mae鈥檙 ddyletswydd i osgoi gwrthdaro buddiannau yn Neddf Cwmn茂au 2006 yn ymestyn i rai trosglwyddiadau rhwng elusen anghorfforedig a chwmni elusennol. Mae鈥檙 rhain yn cynnwys sefyllfaoedd lle mae ased sylweddol nad yw鈥檔 arian parod yn cael ei drosglwyddo o鈥檙 elusen anghorfforedig i鈥檙 cwmni elusennol. Mae鈥檔 debygol y bydd gwrthdaro buddiannau os yw un neu fwy o ymddiriedolwyr yr elusen anghorfforedig hefyd yn gyfarwyddwyr y cwmni elusennol. Yn yr achosion hyn, dim ond gyda chaniat芒d ysgrifenedig y Comisiwn o flaen llaw y gellir trosglwyddo.

Yn ogystal, os yw鈥檙 trosglwyddiad yn cynnwys trosglwyddo rhwymedigaethau (hy, rhwymedigaethau pensiwn neu forgais) mae鈥檔 debygol y bydd angen awdurdod y Comisiwn ar ymddiriedolwyr yr elusen anghorfforedig, sydd hefyd yn gyfarwyddwyr y cwmni elusennol, i wneud y penderfyniad i drosglwyddo鈥檙 rhwymedigaethau a鈥檙 asedau. Mae hyn oherwydd yn ddieithriad bydd trosglwyddo rhwymedigaethau o ymddiriedolwyr yr elusen anghorfforedig i鈥檙 cwmni elusennol yn cynnwys ymddiriedolwyr yr elusen anghorfforedig, sef cyfarwyddwyr y cwmni elusennol yn cael:

• budd statws atebolrwydd cyfyngedig yr elusen gorfforedig

• rhyddhad llwyr neu rannol o鈥檜 hatebolrwydd personol blaenorol fel ymddiriedolwyr yr elusen anghorfforedig

• yn cael indemniadau yn erbyn unrhyw atebolrwydd parhaus posibl

Mae鈥檔 bosibl y byddai angen cymeradwyaeth y Comisiwn ar gyfer awdurdodi鈥檙 budd ymddiriedolwr hwn.

Mae T欧鈥檙 Cwmn茂au yn darparu ystod eang o ganllawiau i gyfarwyddwyr cwmn茂au.

Sefydliadau Corfforedig Elusennol (SCEau): pwyntiau allweddol am wrthdaro buddiannau yn y Ddeddf Elusennau a rheoliadau SCE

Mae Sefydliad Corfforedig Elusennol, neu SCE, yn ffurf gorfforedig o elusen nad yw鈥檔 gwmni.

Mae dyletswyddau a chyfrifoldebau ymddiriedolwyr SCE o ran gwrthdaro buddiannau a buddion ymddiriedolwyr yn adlewyrchu i raddau helaeth y rhai sy鈥檔 berthnasol i fathau eraill o ymddiriedolwyr. Mae鈥檙 canllaw hwn yn berthnasol i ymddiriedolwyr SCE, ond dylent hefyd fod yn ymwybodol o sut mae eu dyletswyddau o ran gwrthdaro buddiannau wedi鈥檜 pennu yn y Ddeddf Elusennau a Rheoliadau Sefydliadau Corfforedig Elusennol (Cyffredinol) 2012 (y Rheoliadau SCE).

Datgelu gwrthdaro buddiannau

Yn ogystal 芒 nodi dyletswyddau statudol ar gyfer ymddiriedolwyr SCE, mae鈥檙 Ddeddf Elusennau yn dweud na all ymddiriedolwr SCE gael budd o drefniant neu drafodiad yr ymrwymwyd iddo gan y SCE, os na ddatgelodd yr ymddiriedolwr ei fuddiant i鈥檙 trefniant neu drafodiad i鈥檙 holl ymddiriedolwyr eraill.

Fel gyda mathau eraill o elusen, rhaid cael awdurdod priodol ar gyfer unrhyw fudd sy鈥檔 effeithio ar ymddiriedolwr SCE. Nid yw datgeliad gan ymddiriedolwr o wrthdaro buddiannau yn awdurdodi ymddiriedolwr i gael budd.

Cymryd rhan mewn penderfyniadau lle mae gwrthdaro buddiannau

Mae鈥檙 Rheoliadau SCE yn dweud na ddylai ymddiriedolwr SCE a fydd yn cael budd, boed yn uniongyrchol neu鈥檔 anuniongyrchol, o drafodiad neu drefniant gyda鈥檙 SCE gymryd rhan yn y penderfyniad. Mae hyn hefyd yn berthnasol i benderfyniadau gan aelodau鈥檙 SCE. Mae鈥檙 Rheoliadau SCE yn dweud na ddylai鈥檙 ymddiriedolwr neu鈥檙 aelod yr effeithir arno gael ei gyfrif yn y cworwm ar gyfer y rhan honno o鈥檙 busnes. Nid yw鈥檙 ddyletswydd hon yn berthnasol lle na ellir yn rhesymol ystyried bod y trafodiad neu drefniant yn debygol o achosi gwrthdaro buddiannau.

Ymddiriedolwr yn elwa o drydydd parti

Rhaid i ymddiriedolwyr SCE beidio 芒 derbyn budd gan drydydd parti a roddir iddynt oherwydd eu swydd fel ymddiriedolwr neu oherwydd eu bod yn gwneud, neu ddim yn gwneud, rhywbeth fel ymddiriedolwr. Mae eithriad lle na ellir yn rhesymol ystyried bod derbyn y budd yn debygol o achosi gwrthdaro buddiannau.

Mae鈥檙 Comisiwn wedi cynhyrchu gwybodaeth gyffredinol am CIOs.

Atodiad 3. Gwrthdaro buddiannau difrifol

Mae rhai achosion lle mae gwrthdaro buddiannau mor ddifrifol yn effeithio ar gyrff ymddiriedolwyr fel nad ydynt yn gallu gwneud eu penderfyniad er lles gorau鈥檙 elusen, neu gellir eu gweld yn methu 芒 gwneud hynny. Mae鈥檙 adran hon yn disgrifio rhai o鈥檙 sefyllfaoedd hyn a鈥檙 ffactorau y dylai ymddiriedolwyr eu hystyried wrth fynd atynt. Nid yw鈥檙 enghreifftiau a鈥檙 opsiynau a roddir yn hollgynhwysfawr.

Penderfyniadau sylweddol neu risg uchel yr ymddiriedolwyr

Gallai hyn fod os oes:

• gwrthdaro sy鈥檔 ymwneud 芒 budd ariannol sylweddol os yw ymddiriedolwyr elusen, a sefydlwyd gan deulu ac sydd ag ymddiriedolwr sy鈥檔 aelod o鈥檙 teulu, yn cynnig gwerthu cyfranddaliad yr elusen mewn cwmni teuluol

• gwrthdaro teyrngarwch os yw鈥檙 elusen mewn anghydfod sylweddol gyda sefydliad arall a bod ymddiriedolwr yn aelod o gorff llywodraethu鈥檙 sefydliad hwnnw

Yn aml mae鈥檙 mathau hyn o benderfyniadau yn denu mwy o ddiddordeb allanol. Gallai fod yn anoddach i ymddiriedolwyr ddangos neu esbonio鈥檔 glir bod eu penderfyniad wedi鈥檌 wneud yn annibynnol ar unrhyw fudd preifat neu ddyletswydd sy鈥檔 cystadlu 芒鈥檌 gilydd. Gallai bodolaeth y gwrthdaro buddiannau fod yn niweidiol i fuddiant ac enw da鈥檙 elusen.

Yma mae鈥檔 rhaid i鈥檙 ymddiriedolwyr ystyried:

• mater y gwrthdaro buddiannau er mwyn dileu unrhyw effaith bosibl ar wneud penderfyniadau - gall hyn olygu bod yr ymddiriedolwyr yn penderfynu dileu gwrthdaro buddiannau difrifol

Yn yr enghreifftiau a roddwyd, mae鈥檔 debygol y bydd y gwrthdaro buddiannau yn cael ei ddileu trwy ofyn i鈥檙 ymddiriedolwr(wyr) sy鈥檔 gwrthdaro ymddiswyddo fel nad yw鈥檙 penderfyniad yn cael ei danseilio gan y gwrthdaro buddiannau. Os yw鈥檙 gwrthdaro buddiannau yn cynnwys elfen o fudd i ymddiriedolwr sy鈥檔 ymddiswyddo, byddai angen awdurdod ar gyfer y budd o hyd er ei fod ef/hi wedi ymddiswyddo.

Os ydynt yn dymuno bwrw ymlaen heb ddileu鈥檙 gwrthdaro buddiannau, dylai鈥檙 ymddiriedolwyr ystyried:

• cael cyngor arbenigol annibynnol ynghylch sut y dylent ymateb i鈥檙 gwrthdaro, gan gynnwys cyngor ynghylch os oes angen awdurdod ar unrhyw elfennau o wrthdaro buddiannau neu fudd i ymddiriedolwr

• cael cyngor gan y Comisiwn, mewn achosion risg uchel, gan gynnwys cyngor ynghylch os ddylid awdurdodi unrhyw elfennau o wrthdaro buddiannau neu fudd ymddiriedolwyr

• penodi ymddiriedolwyr newydd, nad oes ganddynt wrthdaro, i helpu i benderfynu ar y mater a dangos bod y penderfyniad yn cael ei wneud er lles gorau鈥檙 elusen yn unig

• peidio 芒 phenodi ymddiriedolwyr a fyddai鈥檔 peri risg o gyflwyno gwrthdaro buddiannau pellach

Tanseilio penderfyniadau effeithiol

Gallai hyn fod pan fydd sefyllfa鈥檔 datblygu yn yr elusen sy鈥檔 golygu:

• na all yr ymddiriedolwyr weithredu oherwydd bod y mwyafrif o鈥檙 ymddiriedolwyr yn gwrthdaro ar fater arbennig - yn yr un modd, gallai fod gan yr elusen unig ymddiriedolwr fel awdurdod lleol neu gyngor plwyf sy鈥檔 yn canfod bod ganddo, yn ei r么l ymddiriedolwr a chyngor/awdurdod, fuddiant yn 鈥榶 ddwy ochr鈥� i drafodiad neu benderfyniad

• bod gan gyfran fawr o ymddiriedolwyr fuddiannau sy鈥檔 gwrthdaro 芒 rhai鈥檙 elusen - gallai hyn fod pan fydd gan sawl un o鈥檙 ymddiriedolwyr, neu bobl neu gwmn茂au sy鈥檔 gysylltiedig 芒 nhw, gysylltiadau 芒鈥檆h gilydd

• bod buddiannau un neu fwy o鈥檙 ymddiriedolwyr yn cystadlu鈥檔 rheolaidd 芒 rhai鈥檙 elusen

Ni waeth pa ffurf y mae corff ymddiriedolwyr yn ei gymryd, rhaid iddo wneud ei benderfyniadau ar sail ystyriaeth o fuddiannau gorau鈥檙 elusen yn unig.

Pan fydd gwrthdaro buddiannau yn mynd yn rhy ddifrifol neu helaeth gallant arwain at broblemau difrifol. Gall yr angen i ymddiriedolwyr unigol dynnu鈥檔 么l yn rheolaidd o drafodaethau olygu bod yr elusen yn colli budd cyfraniad ymddiriedolwr wedi鈥檌 gronni a hefyd yn her i wneud penderfyniadau 芒 chworwm. Gall y sefyllfa hon effeithio鈥檔 andwyol ar enw da鈥檙 elusen.

Yma mae鈥檔 rhaid i鈥檙 ymddiriedolwyr ystyried:

• mater y gwrthdaro buddiannau er mwyn dileu unrhyw effaith bosibl ar wneud penderfyniadau - gall hyn olygu bod yr ymddiriedolwyr yn penderfynu dileu gwrthdaro buddiannau difrifol

Yn yr enghreifftiau a roddir, mae鈥檔 debygol y bydd modd dileu鈥檙 gwrthdaro buddiannau drwy ofyn i ymddiriedolwyr ymddiswyddo os ydynt yn destun gwrthdaro sylweddol, neu drwy beidio 芒 bwrw ymlaen 芒 chamau gweithredu arfaethedig sy鈥檔 cael eu heffeithio gan wrthdaro buddiannau. Os yw鈥檙 gwrthdaro buddiannau yn gysylltiedig ag elfen o fudd i ymddiriedolwr, byddai angen awdurdod ar gyfer y budd o hyd er ei fod/ei bod wedi ymddiswyddo.

Os ydynt yn dymuno bwrw ymlaen heb ddileu鈥檙 gwrthdaro buddiannau, dylai鈥檙 ymddiriedolwyr ystyried:

• cael cyngor arbenigol annibynnol ynghylch sut y dylent ymateb i鈥檙 gwrthdaro, gan gynnwys cyngor ynghylch os oes angen awdurdod ar unrhyw elfennau o wrthdaro buddiannau neu fudd i ymddiriedolwr

• cael cyngor gan y Comisiwn, mewn achosion risg uchel, gan gynnwys cyngor ynghylch os ddylid awdurdodi unrhyw elfennau o wrthdaro buddiannau neu fudd ymddiriedolwyr

• peidio 芒 gwneud unrhyw benodiadau ymddiriedolwyr eraill a fyddai鈥檔 peri risg o gyflwyno gwrthdaro buddiannau o鈥檙 math neu鈥檙 raddfa hon

• adolygu eu darpariaethau penodi ymddiriedolwyr ac arferion recriwtio fel y gellir penodi mwy o bobl 鈥榓nnibynnol鈥�

Buddiannau ymddiriedolwyr amhriodol

Gallai hyn fod lle:

• fydd ymddiriedolwr yn benthyca arian gan eu helusen, neu鈥檔 rhoi benthyg arian iddi ar delerau na ellir eu cyfiawnhau er lles yr elusen

• nad yw lefel y taliad a wneir i ymddiriedolwr, neu berson neu sefydliad sy鈥檔 gysylltiedig ag ymddiriedolwr, yn gymesur 芒 maint yr elusen neu natur y gwaith dan sylw

• mae nifer yr ymddiriedolwyr, neu bobl neu sefydliadau sy鈥檔 gysylltiedig ag ymddiriedolwyr, sy鈥檔 cael budd o鈥檙 elusen mewn rhyw ffordd yn rhy uchel

Mae鈥檙 Comisiwn yn cydnabod bod amgylchiadau lle caniateir taliadau ymddiriedolwyr neu lle gellir eu cyfiawnhau. Fodd bynnag, ni fydd yn awdurdodi鈥檙 trafodion hynny heblaw bod cyfiawnhad clir er lles gorau鈥檙 elusen. Fel arall, bydd yn gwrthod awdurdod.

Os yw lefelau taliadau i ymddiriedolwyr yn ormodol neu os yw buddion ymddiriedolwyr elusen yn gyffredin, gall hyn greu鈥檙 argraff bod yr elusen wedi鈥檌 sefydlu er budd ariannol ei hymddiriedolwyr yn hytrach nag er budd y cyhoedd. Y fwyaf o ymddiriedolwyr sy鈥檔 cael buddion gan elusen, hyd yn oed os ydynt wedi鈥檜 hawdurdodi, y mwyaf yw鈥檙 risg a鈥檙 anfantais bosibl yn enwedig o ran rheoli鈥檙 gwrthdaro buddiannau cysylltiedig a diogelu enw da鈥檙 elusen.

Yma mae鈥檔 rhaid i鈥檙 ymddiriedolwyr ystyried:

• mater y gwrthdaro buddiannau er mwyn dileu unrhyw effaith bosibl ar wneud penderfyniadau - gall hyn olygu bod yr ymddiriedolwyr yn penderfynu dileu gwrthdaro buddiannau difrifol

Yn yr enghreifftiau a roddir, mae鈥檔 debygol y bydd y gwrthdaro buddiannau yn cael ei ddileu drwy beidio 芒 bwrw ymlaen 芒 chamau gweithredu arfaethedig y mae gwrthdaro buddiannau yn effeithio arnynt, neu drwy ofyn i ymddiriedolwyr ymddiswyddo os yw gwrthdaro sylweddol yn effeithio arnynt. Fel uchod, lle mae鈥檙 gwrthdaro buddiannau yn gysylltiedig ag elfen o fudd i ymddiriedolwr, byddai angen awdurdod ar gyfer y budd o hyd er ei fod ef/hi wedi ymddiswyddo.

Os ydynt yn dymuno bwrw ymlaen heb ddileu鈥檙 gwrthdaro buddiannau, rhaid i鈥檙 ymddiriedolwyr:

• sicrhau bod awdurdod blaenorol yn ei le ar gyfer unrhyw fuddion ymddiriedolwyr

Dylent, er mwyn osgoi problemau difrifol:

• sicrhau, os yw unrhyw ymddiriedolwyr yn cael budd, bod pob un o鈥檙 trefniadau sy鈥檔 effeithio ar ymddiriedolwyr a鈥檙 balans cyffredinol a maint y taliadau yn amlwg yn gyfiawnadwy er budd yr elusen

• ystyried lleihau nifer yr ymddiriedolwyr, neu bobl neu sefydliadau sy鈥檔 gysylltiedig ag ymddiriedolwyr, sy鈥檔 derbyn budd-dal - disgwyliad cychwynnol y Comisiwn yw cyfanswm yr ymddiriedolwyr, neu bobl neu sefydliadau cysylltiedig, sy鈥檔 cael taliadau awdurdodedig neu mae buddion yr elusen yn y lleiafrif

Os yw鈥檔 ymddangos bod elusen yn dod yn gyfrwng ar gyfer taliadau ymddiriedolwyr, yn hytrach nag er budd y cyhoedd, bydd y Comisiwn yn defnyddio ei bwerau i ddiogelu ei hasedau.

Atodiad 4. Llunio polisi gwrthdaro buddiannau

Dylai ymddiriedolwyr lunio polisi i weddu i anghenion eu helusen. Nid oes rhaid i鈥檙 polisi fod yn gymhleth, ond dylid ei adolygu a鈥檌 ddiweddaru鈥檔 rheolaidd.

Mae鈥檙 Comisiwn hefyd yn argymell bod ymddiriedolwyr yn sefydlu cofrestr buddiannau. Wrth gofnodi eu holl fuddiannau eraill yn agored, mae鈥檔 haws i ymddiriedolwyr unigol a鈥檙 corff ymddiriedolwyr adnabod unrhyw wrthdaro buddiannau gwirioneddol neu bosibl. Dylid diweddaru鈥檙 gofrestr buddiannau yn rheolaidd.

Fel isafswm, dylai polisi gwrthdaro buddiannau:

• ddiffinio gwrthdaro buddiannau

• esbonio bod gan ymddiriedolwyr gyfrifoldeb personol i ddatgan gwrthdaro buddiannau os ydynt am gyflawni eu dyletswydd gyfreithiol i weithredu er lles gorau鈥檙 elusen yn unig

• roi cyfrif o鈥檙 hyn y mae dogfen lywodraethol yr elusen yn dweud am wrthdaro buddiannau

• ddiffinio鈥檙 holl fuddiannau y dylai ymddiriedolwyr eu datgan, gan gynnwys buddiannau busnes a phersonol a buddiannau eu priod, partner, teulu a pherthnasau agos

• ddiffinio buddion ymddiriedolwyr ac amlygu鈥檙 gofyniad i gael awdurdod cyfreithiol cyn ymgymryd ag unrhyw drafodiad sy鈥檔 ymwneud 芒 budd ymddiriedolwr

• gynnwys canllawiau ar y gweithdrefnau i鈥檞 dilyn pan fydd ymddiriedolwr yn destun gwrthdaro buddiannau, megis:

• cofnodi buddiannau ymddiriedolwyr yng nghofrestr buddiannau鈥檙 elusen

• datgan buddiannau ar ddechrau pob cyfarfod

• tynnu鈥檙 ymddiriedolwr dan sylw o鈥檙 broses benderfynu

• cofnodi manylion y trafodaethau a鈥檙 penderfyniadau a wnaed

• nodi sut a chan bwy y caiff y polisi ei fonitro a鈥檌 orfodi

• gael ei gyfleu a鈥檌 ddeall yn eang o fewn yr elusen

• fod yn rhan o fframwaith polisi ehangach, er enghraifft llawlyfr ymddiriedolwyr. Dylai hefyd gyfeirio ac eirioli鈥檙 gwerthoedd sydd wedi鈥檜 cynnwys yn yr holl godau ymddygiad perthnasol a pholis茂au eraill y mae鈥檔 rhaid i鈥檙 ymddiriedolwyr eu dilyn.