Canllawiau

Canllawiau i awdurdodau gwreiddiol

Diweddarwyd 31 Mawrth 2025

Yn berthnasol i Gymru a Loegr

1. Cyflwyniad

Mae鈥檙 canllawiau hyn wedi eu hanelu at staff awdurdod gwreiddiol sy鈥檔 gwneud cais i Gofrestrfa Tir EF i gofrestru pridiannau tir lleol neu i amrywio neu ddileu cofrestriadau. Nod y canllawiau yw cefnogi anghenion awdurdodau gwreiddiol mewn gwasanaeth byw, eu cynorthwyo i ddeall eu cyfrifoldebau a鈥檜 helpu i ddarparu cysondeb yn y data sy鈥檔 cael ei gyflenwi i gofrestr Pridiannau Tir Lleol Cofrestrfa Tir EF.

Bydd y canllawiau鈥檔 cael eu diweddaru o bryd i鈥檞 gilydd yn 么l yr angen.

Nid yw鈥檙 canllawiau wedi eu bwriadu i roi cyngor ar gyfraith pridiannau tir lleol nac i ddisodli鈥檙 wybodaeth a geir yn Pridiannau Tir Lleol Garner neu yn rhywle arall.

Ni all Cofrestrfa Tir EF roi cyngor cyfreithiol ynghylch a yw pridiant yn bridiant tir lleol na phwy yw鈥檙 awdurdod gwreiddiol mewn perthynas 芒 phridiant arbennig.

Caiff Rheolwr Perthynas ei glustnodi i bob awdurdod gwreiddiol unwaith bydd yr awdurdod yn trosglwyddo i wasanaeth Pridiannau Tir Lleol Cofrestrfa Tir EF. Gweler 鈥榊mholiadau cwsmeriaid鈥 am y math o faterion y dylid eu cyfeirio at eich Rheolwr Perthynas.

2. Gwiriadau ansawdd a wneir gan Gofrestrfa Tir EF mewn gwasanaeth byw

Mae gan Gofrestrfa Tir EF d卯m ymroddedig o staff sy鈥檔 monitro ansawdd y data sy鈥檔 cael ei gofnodi ar y gofrestr yn gyson.

Ni ddylai awdurdodau gwreiddiol ddibynnu ar Gofrestrfa Tir EF yn nodi problemau gyda鈥檜 ceisiadau Pridiannau Tir Lleol, a dylent gael eu gweithdrefnau eu hunain ar waith i sicrhau bod ceisiadau鈥檔 cael eu gwneud mewn modd amserol a bod y wybodaeth a ddarperir yn gywir ac yn gyflawn.

Ni all Cofrestrfa Tir EF sefydlu a yw鈥檙 wybodaeth a ddarperir gan awdurdodau gwreiddiol yn gywir neu鈥檔 gyflawn ac ni allwn nodi chwaith pryd y dylai ceisiadau i gofrestru fod wedi cael eu gwneud ond nad ydynt wedi.

Mae Cofrestrfa Tir EF yn defnyddio rhai pwyntiau adolygu i helpu i fonitro nifer y cofrestriadau a wneir gan awdurdodau. Mae鈥檙 rhain yn cynnwys, ond heb fod yn gyfyngedig i:

  • 7 diwrnod o ddim gweithgaredd 鈥 os na fydd awdurdod lleol yn ychwanegu, amrywio neu ddileu pridiant o fewn unrhyw gyfnod o 7 diwrnod, efallai byddwn yn cysylltu i wneud yn siwr bod popeth yn iawn. Dim ond i awdurdodau lleol y mae鈥檙 gwiriad hwn yn gymwys.

  • Gweithgarwch afreolaidd 14 diwrnod 鈥 Er enghraifft, pe bai awdurdod lleol yn ychwanegu pridiant un wythnos ac yn ychwanegu 40 yr wythnos nesaf, efallai byddwn yn cysylltu i wneud yn siwr nad yw鈥檙 awdurdod yn cael problemau. Bydd gwyriad o fwy na 50% o weithgarwch arferol awdurdod fel arfer yn arwain atom yn cysylltu. Dim ond i awdurdodau lleol mae鈥檙 gwiriad hwn yn gymwys.

  • Creu pridiant 28 diwrnod 鈥 Os na fydd cais i gofrestru pridiant wedi ei wneud o fewn 28 diwrnod i鈥檙 pridiant yn cael ei greu neu鈥檔 dod i fodolaeth, efallai byddwn yn cysylltu 芒鈥檙 awdurdod gwreiddiol i archwilio鈥檙 rhesymau dros yr oedi. Caiff yr awdurdod ei atgoffa y gallai canlyniadau chwiliad fod wedi eu cyhoeddi yn ystod y cyfnod hwn a allent fod wedi methu 芒 datgelu pridiant tir lleol oedd yn bodoli ar yr adeg y gwnaed y chwiliad. Byddwn yn ystyried a oes angen cysylltu 芒 chwsmeriaid sydd wedi cael canlyniadau鈥檙 chwiliadau hyn. Mae鈥檙 gwiriad hwn yn gymwys i bob awdurdod gwreiddiol.

Nodyn atgoffa: pwynt adolygu Cofrestrfa Tir EF yn unig yw鈥檙 gwiriad 28 diwrnod 鈥 ni fydd sicrhau bod y cais yn cael ei wneud o fewn y cyfnod hwn yn effeithio nac yn ein hatal rhag adennill iawndal gan awdurdod gwreiddiol o dan adran 10 o Ddeddf Pridiannau Tir Lleol 1975 (fel y diwygiwyd gan Ddeddf Seilwaith 2015).

  • Math o bridiant gwahanol misol 鈥 rydym yn monitro pob cofrestriad i sicrhau bod pob categori o bridiant, megis tai, cynllunio ac ariannol, yn cael ei gofrestru bob mis. Os nad yw hyn yn wir, efallai byddwn yn cysylltu ag awdurdod i wneud yn siwr bod popeth yn iawn.

Dim ond i awdurdodau lleol y mae鈥檙 gwiriad hwn yn gymwys.

Anogir awdurdodau i gysylltu 芒鈥檜 Rheolwr Perthynas ar 么l iddynt ddod yn ymwybodol o amgylchiadau o fewn eu sefydliad a allai arwain at dorri un neu ragor o鈥檙 pwyntiau adolygu hyn. Yn ogystal, ni fydd pob achos o dorri鈥檙 pwyntiau adolygu uchod yn arwain at glywed gennym ni, yn enwedig lle鈥檙 ydym eisoes yn ymwybodol o鈥檙 rhesymau tu 么l i鈥檙 toriad.

2.1 Defnyddwyr Rhyngwyneb Rhaglen Ceisiadau

Bydd awdurdodau lleol sy鈥檔 defnyddio Rhyngwyneb Rhaglen Ceisiadau Cofrestrfa Tir EF i gofrestru, amrywio a dileu pridiannau yn cael adroddiad dyddiol gan eu darparwr gwasanaeth (Idox, NEC ac yn y blaen). Bydd yr adroddiad hwn yn manylu ar yr holl weithgarwch pridiant ar gyfer y diwrnod blaenorol. Yn bwysig, bydd yn dynodi unrhyw bridiannau nad ydynt wedi eu prosesu鈥檔 llwyddiannus trwy鈥檙 Rhyngwyneb Rhaglen Ceisiadau ac o ganlyniad ddim wedi cael eu derbyn gan Gofrestrfa Tir EF.

Dylai鈥檙 awdurdod ymchwilio i鈥檙 pridiannau hyn fel mater o frys a chymryd camau unioni priodol i sicrhau bod y pridiant yn cael ei gofrestru.

Os nad yw eich t卯m Pridiannau Tir Lleol yn cael yr adroddiadau hyn ar hyn o bryd, cysylltwch 芒鈥檆h adran TG yn y lle cyntaf.

Gweler yr Atodiad am enghraifft o log gwallau.

2.2 Sut mae ansawdd data yn cael ei asesu?

Yn ogystal 芒 gwirio nifer y pridiannau a gofrestrir gan awdurdodau gwreiddiol, rydym yn cynnal cyfres o wiriadau ansawdd data ar yr holl bridiannau newydd a ychwanegir at y gofrestr gan gynnwys pridiannau sydd wedi eu golygu (eu hamrywio). Mae鈥檙 gwiriadau hyn yn barhad o鈥檙 safonau ansawdd data sy鈥檔 gymwys mewn mudo ac maent i sicrhau bod yr un safonau鈥檔 cael eu cynnal mewn gwasanaeth byw.

Gwybodaeth destunol 鈥 a yw pob dyddiad mewn trefn resymegol (dyddiad cofrestru ar 么l y dyddiad creu)?

  • a yw鈥檙 cod post yn ddilys?

  • a oes cyfeiriad dilys (ac a yw wedi ei strwythuro鈥檔 gywir)?

  • a oes unrhyw nodau annilys o fewn y pridiant?

Gwybodaeth ofodol 鈥 a yw鈥檙 polygon yn geo-ofodol ddilys (a yw鈥檔 cynnwys hunan groestoriadau ac yn y blaen)?

  • a yw鈥檙 polygon yn disgyn i鈥檙 ardal cod post a ddyfynnir?

  • a ddefnyddiwyd pwynt/llinell yn lle polygon?

  • a yw鈥檙 polygon yn y lle cywir?

  • a yw鈥檙 polygon yn rhy fawr/rhy fach i鈥檙 pridiant?

Pan fydd elfennau o bridiant yn methu鈥檙 gwiriadau uchod, efallai byddwn yn tynnu sylw鈥檙 awdurdod gwreiddiol at y rhain er mwyn gweithredu ar unwaith.

2.3 Pan fydd problem gyda gwasanaeth byw yn dod i鈥檙 amlwg

Gellir diffinio problem gyda gwasanaeth byw fel unrhyw senario a allai arwain at beidio 芒 datgelu pridiant trwy chwiliad neu fod y wybodaeth a ddatgelir gan chwiliad yn anghywir.

Mae gan Gofrestrfa Tir EF ac awdurdodau gwreiddiol r么l i鈥檞 chwarae i sicrhau bod y wybodaeth a gedwir ar y gofrestr Pridiannau Tir Lleol yn gywir ac yn gyflawn.

Mae rhwymedigaeth statudol ar awdurdodau gwreiddiol i wneud cais i gofrestru pridiant pan ddaw i fodolaeth, neu i wneud cais i amrywio neu ddileu cofrestriad, pan fo鈥檔 briodol.

Mae gennym gyfrifoldeb i gofrestru, amrywio neu ddileu pridiant pan wneir cais yn unol 芒 Rheolau Pridiannau Tir Lleol 2018.

2.4 Datrys problemau gyda gwasanaeth byw

Disgwylir i staff yr awdurdod gwreiddiol weithio ar y cyd 芒 ni i ddatrys unrhyw faterion o鈥檙 fath cyn gynted 芒 phosibl. Gallai methu 芒 gwneud hynny arwain at hawliad am iawndal ac at iawndal yn adenilladwy gan yr awdurdod gwreiddiol.

Lle bo angen, byddwn yn cysylltu 芒鈥檙 awdurdod lleol yr effeithir arno ac yn dilyn proses pedwar cam i geisio datrysiad i鈥檙 materion hyn.

  • Cam 1 鈥 Rheolwr Perthynas Cofrestrfa Tir EF ar gyfer yr awdurdod gwreiddiol o dan sylw i ysgrifennu at y Swyddog Pridiannau Tir Lleol perthnasol neu swyddog cyfatebol yn gofyn i gamau gael eu cymryd i unioni鈥檙 mater. Y camau i鈥檞 gweithredu o fewn 2 wythnos i鈥檙 ebost.

  • Cam 2 鈥 Os na fydd y mater wedi cael ei ddatrys o hyd, Rheolwr Perthynas i ailadrodd y cais am weithredu i鈥檙 cyswllt a enwir yn yr awdurdod gwreiddiol (bydd hwn yn gyswllt gwahanol i鈥檙 Swyddog Pridiannau Tir Lleol ). Y tro hwn, bydd yn cop茂o鈥檙 cais i Uwch Reolwr Perthynas Cofrestrfa Tir EF. Y camau i鈥檞 gweithredu o fewn 2 wythnos i鈥檙 ebost.

  • Cam 3 鈥 Os na fydd y mater wedi cael ei ddatrys o hyd, Uwch Reolwr Perthynas yn ailadrodd y cais am gamau gweithredu ac yn uwchgyfeirio鈥檙 mater at enw cyswllt cam 3 yn yr awdurdod gwreiddiol. Y camau i鈥檞 gweithredu o fewn 2 wythnos i鈥檙 ebost.

  • Cam 4 鈥 Os na fydd y mater wedi cael ei ddatrys o hyd, Uwch Reolwr Perthynas i ailadrodd y cais am ddatrysiad ar unwaith i Brif Swyddog Gweithredol yr awdurdod gwreiddiol a chyswllt Cymdeithas Llywodraeth Leol (lle bo鈥檔 briodol).

Byddwn yn cyflymu鈥檙 broses hon os bydd awdurdod gwreiddiol yn methu 芒 chydymffurfio wrth fynd i鈥檙 afael 芒 materion effaith uchel neu hollbwysig sy鈥檔 effeithio ar gofrestr Pridiannau Tir Lleol.

2.5 Ymholiadau cwsmeriaid

Dylai awdurdodau lleol ymdrin 芒鈥檙 ymholiadau canlynol.

  • Egluro canlyniad chwiliad 鈥 er聽enghraifft, os聽yw canlyniad yn aneglur聽neu os oes聽gwybodaeth聽pridiant yn聽anghyflawn

  • Pob cais arall am ddogfen yn ymwneud 芒 chwiliad

  • Gwallau 鈥榰ntro鈥 yng nghanlyniadau chwiliad lle聽mae聽angen i鈥檙聽awdurdod lleol聽newid聽neu聽gywiro cofnod pridiant

  • Ymholiadau CON29

  • Gwybodaeth bellach yn ymwneud 芒 phridiannau penodol 鈥撀爃ynny yw,聽arwystl ariannol鈥

  • Costau coll penodol

Dylid cyfeirio鈥檙 mathau canlynol o ymholiadau at Gofrestrfa Tir EF.

  • Problemau technoleg neu fynediad neu negeseuon gwall ar聽PG电子/y porthol a/neu Business Gateway

  • Ceisiadau dogfennau Hysbysiadau Rhwystro Golau

  • Cofrestru Hysbysiadau Rhwystro Golau

  • Ymholiadau ff茂oedd gan gynnwys ad-daliadau ff茂oedd 鈥

  • Ceisiadau Chwiliad Digidol 芒 Chymorth

  • Ceisiadau Chwiliad Rheoliad Gwybodaeth Amgylcheddol (EIR) 2004

  • Chwiliadau yn datgelu mwy na 250 o bridiannau

Ymholiadau cydweithredol lle bydd Cofrestrfa Tir EF a鈥檙 awdurdod lleol yn cydweithio i ddatrys y mater.

  • Datblygu them芒u, er enghraifft pridiannau coll, pridiannau dyblyg, pridiannau anghyflawn.

3. Amseroldeb cofrestru

Mae rhwymedigaeth statudol ar awdurdodau gwreiddiol i gofrestru pridiannau tir lleol. Lle mae rhannau 1 a 3 o Atodlen 5 i Ddeddf Seilwaith 2015 wedi dod i rym, rhaid i鈥檙 awdurdod gwreiddiol wneud cais i Gofrestrfa Tir EF i gofrestru鈥檙 pridiant.

Yr awdurdod gwreiddiol yn unig sy鈥檔 parhau i fod yn gyfrifol am amseroldeb cofrestru. Monitro hyn yn unig fyddwn ni 鈥 gweler Gwiriadau ansawdd a gynhelir gan Gofrestrfa Tir EF mewn gwasanaeth byw.

Dylid gwneud cais i gofrestru pridiant cyn gynted 芒 phosibl ar 么l i bridiant gael ei greu neu ddod i fodolaeth. Ceir risg i鈥檙 awdurdod gwreiddiol a defnyddwyr y chwiliad os ceir unrhyw oedi rhwng creu pridiant neu鈥檙 adeg y daw i fodolaeth a gwneud cais i gofrestru鈥檙 pridiant.

3.1 Hawliadau iawndal

Rydym wedi ar sut i hawlio ar gyfer iawndal o dan adran 10 o Ddeddf Pridiannau Tir Lleol 1975 (fel y鈥檌 diwygiwyd gan Ddeddf Seilwaith 2015), lle gall Cofrestrfa Tir EF geisio adennill iawndal a dalwyd gan yr awdurdod gwreiddiol perthnasol.

Gall y materion canlynol arwain at hawliad am iawndal ac at iawndal y gellir ei adennill oddi wrth yr awdurdod gwreiddiol.

  • Methu 芒 gwneud cais i gofrestru pridiant

  • Methu 芒 gwneud cais i gofrestru pridiant mewn pryd iddo fod yn ymarferol i Gofrestrfa Tir EF osgoi mynd i atebolrwydd

  • Gwall a wnaed gan yr awdurdod gwreiddiol wrth wneud cais i gofrestru pridiant

  • Gwall a wnaed gan yr awdurdod gwreiddiol wrth wneud cais i amrywio neu ddileu鈥檙 cofrestriad

Cytunwyd ar y protocol hwn rhwng Cofrestrfa Tir EF, y Gymdeithas Llywodraeth Leol a Chymdeithas Llywodraeth Leol Cymru.

3.2 Canllawiau ar gofrestru pridiannau awdurdod gwreiddiol arall coll

Mae gan y termau a restrir isod yr ystyron canlynol:

  • Awdurdod Gwreiddiol Arall 鈥 corff (ac eithrio awdurdod lleol) sydd wedi creu pridiant tir lleol neu sydd 芒 hawl i orfodi鈥檙 pridiant tir lleol hwnnw. Mae鈥檙 Awdurdod Gwreiddiol Arall yn gyfrifol am gofrestru鈥檙 pridiant tir lleol hwnnw yn y gofrestr pridiannau tir lleol

  • pridiant Awdurdod Gwreiddiol Arall coll 鈥 pridiant tir lleol (y mae Awdurdod Gwreiddiol Arall wedi ei greu neu y mae ganddo hawl i鈥檞 orfodi) nad yw wedi ei gofrestru yng nghofrestr pridiannau tir lleol yr awdurdod lleol

  • mudo 鈥 y broses o drosglwyddo鈥檙 data pridiannau tir lleol ar gofrestr yr awdurdod lleol i鈥檙 gofrestr a gedwir gan Gofrestrfa Tir EF

  • mynd yn fyw 鈥 y diwrnod y daw鈥檙 Prif Gofrestrydd Tir yn awdurdod cofrestru ar gyfer ardal yr awdurdod lleol h.y. yn gyfrifol am weithredu鈥檙 gofrestr pridiannau tir lleol honno

Yn y broses fudo, cafwyd achosion o bridiannau Awdurdod Gwreiddiol Arall coll. Mae hyn fel arfer pan fydd Awdurdod Gwreiddiol Arall wedi darparu set ddata o鈥檌 bridiannau i Gofrestrfa Tir EF ac mae Cofrestrfa Tir EF wedi nodi nad yw rhai o鈥檙 pridiannau hyn wedi eu cynnwys yn nata鈥檙 gofrestr a ddarparwyd gan yr awdurdod lleol. Mae鈥檙 canllawiau hyn yn nodi polisi Cofrestrfa Tir EF ar gofrestru pridiannau o鈥檙 fath.

Lle mae Awdurdod Gwreiddiol Arall wedi darparu set ddata o鈥檌 bridiannau tir lleol i Gofrestrfa Tir EF, mae Cofrestrfa Tir EF wedi ystyried hyn, a bydd yn parhau i ystyried hyn, fel cais gan yr Awdurdod Gwreiddiol Arall i gofrestru unrhyw bridiannau Awdurdod Gwreiddiol Arall coll yn y gofrestr pridiannau tir lleol i fod yn rhai a gedwir gan Gofrestrfa Tir EF.

Mae hyn yn amodol ar:

  • set ddata鈥檙 Awdurdod Gwreiddiol Arall yn cynnwys yr holl wybodaeth ar gyfer y pridiant Awdurdod Gwreiddiol Arall coll y byddai ei hangen i鈥檞 gofrestru o dan

  • y cais a鈥檙 cofrestriad yn dod i rym wrth fynd yn fyw, gan nad yw鈥檙 gofrestr a gedwir gan y Prif Gofrestrydd Tir yn weithredol tan hynny

Mae鈥檙 cyfrifoldeb am gofrestru pridiannau Awdurdod Gwreiddiol Arall coll yn aros gyda鈥檙 Awdurdod Gwreiddiol Arall. Dylai Awdurdodau Gwreiddiol Eraill fod yn ymwybodol, gan y bydd cais a chofrestriad pridiannau Awdurdod Gwreiddiol Arall coll yn dod i rym wrth fynd yn fyw, na fyddant yn cael eu hystyried yn gofrestredig tan hynny. Felly, lle nad yw鈥檙 pridiant Awdurdod Gwreiddiol Arall coll yn cael ei ddatgelu mewn chwiliad o gofrestr pridiannau tir lleol yr awdurdod lleol, gallai iawndal ddod yn daladwy o dan adran . Efallai bydd gan yr awdurdod lleol neu鈥檙 Prif Gofrestrydd Tir hawl i adennill iawndal o鈥檙 fath o鈥檙 Awdurdod Gwreiddiol Arall (gweler a . Lle nad yw mudo wedi ei gwblhau eto, mater i鈥檙 Awdurdod Gwreiddiol Arall yw ystyried a ddylai鈥檙 pridiant Awdurdod Gwreiddiol Arall coll gael ei gofrestru yng nghofrestr yr awdurdod lleol perthnasol yn y cyfamser.

4. Enghreifftiau o arfer da

4.1 Cyfraith (darpariaeth statudol)

Ni all Cofrestrfa Tir EF roi cyngor cyfreithiol ynghylch a yw pridiant yn bridiant tir lleol neu a ddylid defnyddio darpariaeth statudol benodol fel rhan o鈥檙 cofrestriad.

Wrth ddewis pa ddarpariaeth statudol i鈥檞 nodi yng ngwasanaeth byw Cofrestrfa Tir EF, dylai defnyddwyr bob amser geisio nodi ffurf lawnaf y ddarpariaeth 芒 phosibl, gan gynnwys unrhyw adrannau, atodlenni neu rannau perthnasol o鈥檙 Ddeddf a ddewiswyd.

Enghreifftiau:-

  • Deddf Cynllunio Gwlad a Thref 1990 adran 106

  • Deddf Cefn Gwlad a Hawliau Tramwy 2000 atodlen 9 paragraff 28(9)

Gallwch edrych ar y i weld pa rai sydd ar gael neu a yw un sy鈥檔 bodoli eisoes wedi newid. Gallwch wneud cais i gael darpariaeth statudol wedi ei hychwanegu at y rhestr hon trwy ddefnyddio ein Ffurflen Adborth. Fodd bynnag gall fod rhesymau pam na all Cofrestrfa Tir EF ganiat谩u eich cais.

4.2 Dyddiad creu

Y dyddiad y cr毛wyd y pridiant tir lleol yw hwn, nid y dyddiad y cyrhaeddodd y pridiant d卯m Pridiannau Tir Lleol yr awdurdod neu鈥檙 dyddiad y cafodd ei gofrestru gyda Chofrestrfa Tir EF.

Mae darparu鈥檙 dyddiad pan ddaeth y pridiant i fodolaeth yn 鈥渙rfodol鈥 o dan reol 2(1)(b) o Reolau Pridiannau Tir Lleol 2018 pan fo鈥檔 amlwg o鈥檙 offeryn neu鈥檙 ddogfen sy鈥檔 cynnwys y pridiant.

4.2.1 Defnyddwyr 鈥楥ynnal鈥

Ar gyfer awdurdodau sy鈥檔 defnyddio system Cynnal Cofrestrfa Tir EF, mae maes 鈥榙yddiad creu鈥 ar gael i鈥檞 ddefnyddio. Y dyddiad penderfynu neu鈥檙 dyddiad y llofnodwyd y ddogfen/gorchymyn ddylai fod yn ddyddiad creu. Mae Cofrestrfa Tir EF yn cydnabod na fydd y dyddiad hwn ar gael mewn achosion prin felly mae鈥檙 maes hwn yn ddewisol. Fodd bynnag, lle mae鈥檙 dyddiad ar gael, dylid ei nodi.

4.2.2 Systemau meddalwedd yn defnyddio Rhyngwyneb Rhaglen Ceisiadau Cofrestrfa Tir EF

Mae darparu arweiniad cyson yn fwy cymhleth yma gan nad oes gan y systemau meddalwedd hyn faes i ddefnyddwyr nodi dyddiad creu dilys. Ymhellach, mae鈥檙 gwahanol gyflenwyr meddalwedd wedi dehongli hyn mewn gwahanol ffyrdd naill ai trwy (i) darparu鈥檙 dyddiad yr ychwanegir y cofnod at y system, (ii) gwneud y dyddiad creu yn gyson 芒鈥檙 dyddiad cofrestru (NEC, DEF) neu (iii) peidio 芒 darparu unrhyw beth (Arcus, Agile).

Gweler isod am ragor o fanylion.

4.2.3 Defnyddwyr Idox TLC

Gall Cofrestrfa Tir EF (yn y rhan fwyaf o achosion) nodi meysydd dyddiad eraill yn system eco Idox y gellir eu defnyddio fel dyddiad creu. Ar 么l hynny, gallwn ysgrifennu rheol i lenwi鈥檙 dyddiad creu gyda鈥檙 dyddiad hwn ar gyfer mudo a鈥檙 gwasanaeth byw. Mae set o reolau rhagosodedig Idox yn llenwi鈥檙 dyddiad creu gyda鈥檙 dyddiad y caiff y pridiant ei ychwanegu at TLC nad yw鈥檔 bodloni ein diffiniad, felly byddwn yn dileu鈥檙 rheol ddiofyn hon ac yn ysgrifennu rheolau unigol i bob awdurdod dynnu dyddiad o rywle arall. Bydd rheolau o鈥檙 fath yn parhau i鈥檙 gwasanaeth byw. Efallai bydd canran fach o fathau o bridiannau lle na fydd hyn yn bosibl.

4.2.4 Defnyddwyr NEC

Mae NEC wedi cadarnhau nad yw鈥檔 bosibl tynnu dyddiadau o rannau eraill o鈥檜 system. Mae NEC wedi cytuno i ychwanegu maes dyddiad penodol newydd i gofnodi pryd daeth y pridiant i fodolaeth.

Bydd hwn ar wah芒n i ddyddiad creu鈥檙 system ac unrhyw ddyddiadau a ddiffinnir yn y maes testun rhydd naratif, a bydd ar gael yn fersiwn Assure newydd eu meddalwedd pridiannau tir.

4.2.5 Systemau meddalwedd eraill

Byddwn yn ychwanegu rhagor o wybodaeth am y rhain wrth inni ddeall rhagor am y systemau.

4.3 Creu meintiau gofodol 鈥 cyngor cyffredinol i ddefnyddwyr Cynnal

Mae鈥檔 ofynnol darparu stent gofodol ar adeg cofrestru ar gyfer pob pridiant. Mae gan wasanaeth Cynnal Cofrestrfa Tir EF amrywiol offer a swyddogaethau i helpu i greu meintiau gofodol. Mae tudalennau 鈥楽ut i ddefnyddio鈥檙 map鈥 ar gael o fewn Cynnal i egluro pob swyddogaeth.

Gellir creu ehangder gan ddefnyddio polygon, cylch, llinell sengl neu bwynt sengl neu unrhyw gyfuniad ohonynt. Fel arfer byddai pwyntiau鈥檔 cael eu defnyddio ar gyfer ardaloedd bach lle nad yw鈥檔 ymarferol llunio polygon neu gylch.

Ar gyfer graddau lle mae ffeil eisoes yn bodoli megis yn system gynllunio awdurdod, gellir defnyddio鈥檙 swyddogaeth 鈥楿wchlwytho ffeil鈥. Mae hyn yn arbennig o ddefnyddiol ar gyfer graddau mawr neu gymhleth.

Lle mae un pridiant, megis gorchymyn rheoli mwg, yn effeithio ar nifer o eiddo, a bod yr eiddo yr effeithir arnynt i gyd yn gyffiniol, byddem yn disgwyl un polygon ar gyfer yr ardal gyfan yn hytrach na chyfres o bolygonau llai ar gyfer pob eiddo unigol.

4.4 Gorchmynion cadw coed

Dylid cymryd gofal arbennig wrth greu meintiau gofodol ar gyfer pridiannau gorchymyn cadw coed, yn enwedig pan fo鈥檙 goeden neu鈥檙 coed yn agos at ffiniau eiddo unigol. Dylid creu鈥檙 stent gofodol yn y fath fodd fel bod y pridiant gorchymyn cadw coed yn cael ei ddatgelu wrth chwilio鈥檙 eiddo cyfagos ond heb ddifetha unrhyw eiddo yn ddiangen. Mae hyn er mwyn sicrhau bod bargod y goeden yn cael ei gynrychioli, gan gofio y gall boncyff/gwaelod y goeden fod wedi ei leoli mewn un eiddo, ond y gallai鈥檙 bargod neu鈥檙 canopi effeithio ar fwy o eiddo.

Anogir awdurdodau felly, lle bo鈥檔 bosibl, i fapio pridiannau sy鈥檔 ymwneud 芒 choeden unigol gan ddefnyddio鈥檙 swyddogaeth mapio cylch ac i fapio clystyrau o goed gan ddefnyddio polygon sy鈥檔 gorchuddio鈥檙 tir caeedig sy鈥檔 cynnwys y coed eu hunain.

4.5 Cytundebau adran 38

Mae鈥檔 ymddangos o Pridiannau Tir Lleol Garner (14eg argraffiad) nad yw鈥檙 cytundebau hyn yn gofrestradwy oni bai bod y cytundeb yn cynnwys cyfamodau o dan adran 33 o Ddeddf Llywodraeth Leol (Darpariaethau Amrywiol) 1982 ac os felly mae鈥檙 cyfamodau yn gofrestradwy.

Unwaith bydd yr awdurdod wedi gwneud y penderfyniad i gofrestru鈥檙 cytundeb fel pridiant tir lleol, rhaid iddo nodi鈥檔 ofalus y tir y mae鈥檙 cytundeb a38 yn berthnasol iddo ac a ddylai gael ei ddiffinio鈥檔 glir ar gynllun(iau) y cytundeb. Dylai鈥檙 tir hwn gael ei adlewyrchu yn y cofrestriad yn y gofrestr Pridiannau Tir Lleol. Dylid rhoi ystyriaeth ofalus wrth benderfynu ar stent y cofrestriad, gan gynnwys a ddylid cynnwys nid yn unig y ffyrdd ond hefyd eiddo cyfagos ac ardaloedd a gwmpesir gan y cytundeb.

4.6 Adeiladau rhestredig a chwrtil

Mae pob cofnod adeilad rhestredig yn gofyn am gynrychioliad gofodol o鈥檙 gwrthrych byd go iawn fel y鈥檌 rhestrir (gan gynnwys unrhyw wrthrych neu strwythur sydd wedi ei osod ar yr adeilad ac unrhyw wrthrych neu strwythur o fewn cwrtil[1] yr adeilad sydd, er nad yw鈥檔 ynghlwm wrth yr adeilad, yn ffurfio rhan o鈥檙 tir ac wedi gwneud hynny ers cyn 1 Gorffennaf 1948 (adran 1(5) Deddf Cynllunio (Adeiladau Rhestredig ac Ardaloedd Cadwraeth) 1990).

Mae enghreifftiau yn cynnwys:

  1. Os mai adeilad neu adeiladau gwirioneddol yw鈥檙 rhestriad, rhaid darparu polygon yn dangos stent y tir neu鈥檙 eiddo y mae鈥檙 pridiant yn effeithio arno, gan gynnwys unrhyw wrthrych neu strwythur sydd wedi ei osod ar yr adeilad sydd wedi ei gynnwys yn y rhestriad.

  2. Pan fo gwrthrych fel carreg filltir, marciwr terfyn neu garreg fedd yn cael ei restru, disgwylir data pwynt.

  3. Os yw鈥檙 rhestriad yn nodwedd linellol fel wal harbwr, disgwylir llinell.

  4. Pan fo鈥檙 rhestriad yn cynnwys unrhyw strwythur cwrtil (nad yw wedi ei gynnwys yn y stent a ddarperir ar gyfer y prif adeilad rhestredig), dylid dangos y strwythur hwnnw gan ddefnyddio鈥檙 dull mwyaf priodol o鈥檙 tri dull a nodir.

  5. Er 2011 mae rhestrau Historic England yn cynnwys yn y rhan fwyaf o achosion y gynrychiolaeth ofodol yn unol 芒鈥檙 fanyleb uchod. (Fodd bynnag, cyn 2011, roedd Historic England yn aml yn darparu鈥檙 rhestriad fel data pwynt yn unig).

Er mwyn bodloni gofynion Cofrestrfa Tir EF, rhaid i鈥檙 awdurdod lleol ddarparu stent gofodol pan fo ar gael, neu gynllun yn dangos y rhestriad, fel y disgrifir uchod. Rhaid i鈥檙 stent gofodol neu鈥檙 cynllun gynnwys nid yn unig hyd a lled y prif adeilad rhestredig, ond hefyd unrhyw wrthrych neu strwythur sydd wedi ei osod ar yr adeilad, neu unrhyw wrthrych neu strwythur cwrtil sydd wedi ei gynnwys yn y rhestriad.

Lle na ellir nodi鈥檔 glir a yw gwrthrychau neu strwythurau o fewn cwrtil y prif adeilad rhestredig wedi eu cynnwys yn y rhestriad, dylai鈥檙 awdurdod ddarparu stent gofodol sy鈥檔 cynnwys pob gwrthrych neu strwythur cwrtil yr ystyrir yn rhesymol y gellir ei gynnwys yn y rhestriad, neu:

  1. Yn ddigon mawr i leihau鈥檙 risg o beidio ag adnabod tir a allai gael ei effeithio gan y pridiant, a allai arwain at faterion atebolrwydd.

  2. Nid yw mor fawr fel ei fod yn cynnwys tir y mae鈥檔 amlwg nad yw鈥檔 ddarostyngedig i鈥檙 pridiant, a allai arwain at ymholiadau ychwanegol a diangen i鈥檙 awdurdod lleol.

Yn yr achosion hyn, nid oes angen ychwanegu nodyn (fel y cyfeirir ato isod).

Mewn amgylchiadau eithriadol lle nad yw鈥檔 bosibl nodi鈥檙 strwythurau cwrtil neu鈥檙 gwrthrychau y gellir eu cynnwys yn y rhestriad, dylai鈥檙 awdurdod lleol ddarparu i ba raddau y mae鈥檔 cynnwys yr hyn a ystyrir yn rhesymol fel cwrtil uchaf posibl y prif adeilad rhestredig, ac ychwanegu鈥檙 nodyn canlynol i鈥檙 cofnod ar y gofrestr:

鈥淐yfeiriwch at [enw鈥檙 awdurdod lleol perthnasol] am fanylion yr adeiladau, gwrthrychau neu strwythurau penodol sy鈥檔 ffurfio鈥檙 adeilad rhestredig at ddibenion y pridiant hwn.鈥

Lle ychwanegir y nodyn hwn oherwydd na ellir darparu union stent gofodol, mae鈥檔 debygol iawn y gwneir ymholiadau ychwanegol i鈥檙 awdurdod lleol.

Bydd y nodyn hwn yn cael ei ddefnyddio mewn amgylchiadau eithriadol ac os yw鈥檔 gwbl angenrheidiol.


[1] Diffinnir cwrtil yn gyfreithiol fel 鈥測 gofod caeedig o dir ac adeiladau yn union o amgylch t欧 annedd鈥, neu 鈥測 man agored sydd wedi ei leoli o fewn tir caeedig cyffredin sy鈥檔 perthyn i d欧 annedd.鈥 Nid yw pob mae gan adeiladau gwrtil.

4.7 Cyfamodau cadwraeth

Mae Rhan 7 o Ddeddf yr Amgylchedd 2021 yn cynnwys darpariaeth ar gyfer creu cyfamodau cadwraeth, a daeth i rym ar 30 Medi 2022. Pridiant tir lleol yw cyfamod cadwraeth. Bydd cyfamodau o鈥檙 fath yn deillio o gytundebau gwirfoddol ond cyfreithiol rwymol rhwng corff cyfrifol a thirfeddiannwr, gyda鈥檙 bwriad o warchod nodweddion naturiol neu dreftadaeth y tir. Y corff cyfrifol fydd yr Ysgrifennydd Gwladol neu gorff a ddynodwyd gan yr Ysgrifennydd Gwladol i fod yn gorff cyfrifol at ddibenion y Ddeddf, a rhaid i鈥檙 corff cyfrifol wneud cais i gofrestru鈥檙 arwystl yn y gofrestr pridiannau tir lleol. Gellir cael rhagor o fanylion am gyfamodau cadwraeth a chyrff cyfrifol o ganllawiau Defra.

4.8 Pridiannau Awdurdod Gwreiddiol eraill

Er mai awdurdodau lleol yw鈥檙 awdurdod gwreiddiol ar gyfer y rhan fwyaf o bridiannau tir lleol, ceir llawer o gyrff a sefydliadau gwreiddiol eraill fel cynghorau sir a pharciau cenedlaethol. Gweler ein am fanylion pellach. Gall yr Awdurdodau Gwreiddiol Eraill hyn ddefnyddio gwasanaeth byw Cofrestrfa Tir EF hefyd (lle bo鈥檔 briodol).

Mae鈥檔 bwysig cofio mai dim ond i Gofrestrfa Tir EF y mae angen i Awdurdodau Gwreiddiol Eraill wneud cais i gofrestru, amrywio neu ganslo pridiannau ar gyfer ardaloedd a gwmpesir gan awdurdodau lleol sydd wedi trosglwyddo i gofrestr Pridiannau Tir Lleol Cofrestrfa Tir EF 鈥 gweler y rhestr hon am y manylion diweddaraf.

5. Diogelu data

Rhaid ichi sicrhau bod eich casgliad, defnydd a datgeliad o unrhyw ddata personol mewn cysylltiad 芒鈥檆h defnydd o gofrestr pridiannau tir lleol Cofrestrfa Tir EF (gan gynnwys eich defnydd o鈥檙 Rhyngwyneb Rhaglen Ceisiadau neu system Cynnal Cofrestrfa Tir EF) yn cydymffurfio 芒鈥檙 holl gyfreithiau diogelu data perthnasol.

6. Gofyn am ychwanegiadau neu newidiadau i鈥檙 gwasanaeth byw

6.1 Ffurflen adborth

Bydd Cofrestrfa Tir EF, o bryd i鈥檞 gilydd, yn gwella鈥檙 gwasanaeth byw i ddefnyddwyr trwy ryddhau gwelliannau a nodweddion newydd. I ddefnyddwyr y gwasanaeth Cynnal, y ffordd hawsaf i ofyn am welliant i鈥檙 gwasanaeth yw trwy ddefnyddio鈥檙 ffurflen Adborth o fewn y gwasanaeth ei hun.

Sylwer y gall fod rhesymau technegol neu resymau eraill pam na ellir ychwanegu ychwanegiad penodol at y gwasanaeth byw. Mae Cofrestrfa Tir EF yn cadw鈥檙 hawl i wneud newidiadau i鈥檙 gwasanaeth byw fel y gw锚l yn dda yn unig.

Ar gyfer defnyddwyr y Rhyngwyneb Rhaglen Ceisiadau, gallwch gysylltu 芒鈥檆h cyflenwr system i ofyn am welliant neu ddefnyddio鈥檙 ffurflen adborth trwy鈥檆h dolen i鈥檙 gwasanaeth Cynnal.

7. Cysylltu 芒鈥檙 t卯m Pridiannau Tir Lleol

Ebost: SPITeam@landregistry.gov.uk

Ar-lein:

Ff么n: 0300 006 0422 (8:00 鈥 17:00 Llun i Gwener)

Cyfeiriad post:

Local Land Charges
PO Box 7804
Bilston
WV1 9QP

Ar gyfer unrhyw faterion sy鈥檔 ymwneud 芒 TG, cysylltwch 芒鈥檆h gwasanaethau cymorth TG eich hun yn y lle cyntaf.

Gellir rhoi gwybod am unrhyw faterion sy鈥檔 ymwneud 芒 gwasanaeth TG Cofrestrfa Tir EF i鈥檔 Desg Gwasanaeth TG:

Ff么n: 0300 006 0422 (rhwng 07:00 - 17:00 Llun - Gwener)

Ebost: isservicedesk@landregistry.gov.uk

Bydd y ddesg wasanaeth yn cofnodi鈥檆h digwyddiad gyda鈥檙 manylion angenrheidiol a bydd yn darparu amser cyflawni targed ac yn eich hysbysu am gynnydd.

8. Atodiad