PGµç×Ó

Byddwch yn gallu gwneud cais am Bensiwn Newydd y Wladwriaeth pan fyddwch yn cyrraedd oedran Pensiwn y Wladwriaeth os ydych:

• yn ddyn a aned ar neu ar ôl 6 Ebrill 1951
• yn fenyw a aned ar neu ar ôl 6 Ebrill 1953

Os cawsoch eich geni cyn hyn, nid yw’r rheolau hyn yn berthnasol. Yn lle hynny, byddwch yn cael Pensiwn y Wladwriaeth sylfaenol. Efallai y byddwch hefyd yn cael Pensiwn Ychwanegol y Wladwriaeth.

Eich cofnod Yswiriant Gwladol

Fel arfer byddwch angen 10 o flynyddoedd cymhwyso ar eich cofnod Yswiriant Gwladol i gael unrhyw Bensiwn y Wladwriaeth.

Mae blwyddyn gymhwyso yn un ble roeddech yn:

• gweithio ac yn talu cyfraniadau Yswiriant Gwladol
• cael credydau Yswiriant Gwladol er enghraifft os oeddech yn ddi-waith, yn sâl neu’n rhiant neu ofalwr
• talu cyfraniadau Yswiriant Gwladol gwirfoddol

Efallai y byddwch hefyd yn gymwys os ydych wedi byw neu weithio dramor neu wedi talu cyfraniadau cyfradd is i ferched priod.

Pensiwn eich priod neu bartner sifil

Mae eich Pensiwn Newydd y Wladwriaeth fel arfer yn seiliedig ar eich cofnod Yswiriant Gwladol chi. Mewn rhai achosion efallai y byddwch yn etifeddu Pensiwn y Wladwriaeth neu ei gynyddu trwy briod neu bartner sifil.

Mae swm eich Pensiwn y Wladwriaeth yn dibynnu ar eich cofnod Yswiriant Gwladol.

Gwiriwch eich rhagolwg Pensiwn y Wladwriaeth i weld beth y gallech ei gael a phryd. Mae hefyd yn dangos eich cofnod Yswiriant Gwladol.

Cyfradd llawn Pensiwn Newydd y Wladwriaeth yw £230.25 yr wythnos. Gall eich swm fod yn wahanol yn dibynnu ar:

• os cawsoch eich eithrio allan cyn 2016
• nifer y blynyddoedd cymhwyso Yswiriant Gwladol sydd gennych
• os gwnaethoch dalu i mewn i Bensiwn Ychwanegol y Wladwriaeth cyn 2016

Os ydych yn cael llai na £230.25 yr wythnos

Efallai y byddwch angen mwy o flynyddoedd cymhwyso Yswiriant Gwladol i gynyddu eich Pensiwn y Wladwriaeth.

Os dechreuodd eich cofnod Yswiriant Gwladol cyn Ebrill 2016 

Efallai eich bod wedi cael eich eithrio allan. Tra roeddech wedi eich eithrio allan, roeddech chi neu’ch cyflogwr yn talu mwy i’ch pensiwn gweithle neu bensiwn preifat a llai i mewn i’ch Pensiwn y Wladwriaeth.

Os oeddech wedi eich eithrio allan, fel arfer byddwch angen mwy na 35 o flynyddoedd cymhwyso i gael y gyfradd lawn o Pensiwn newydd y Wladwriaeth.

Os dechreuodd eich cofnod Yswiriant Gwladol ar ôl Ebrill 2016 

Os dechreuodd eich cofnod Yswiriant Gwladol ar ôl Ebrill 2016, byddwch angen 35 o flynyddoedd cymhwyso i gael y gyfradd lawn o Bensiwn newydd y Wladwriaeth.

Os ydych yn cael mwy na £230.25 yr wythnos

Os ydych wedi talu i mewn i’r Pensiwn Ychwanegol y Wladwriaeth cyn 2016 ac y byddech wedi cael mwy o Bensiwn y Wladwriaeth o dan yr hen reolau, byddwch yn cael ‘taliad gwarchodedig’. Telir hyn ar ben cyfradd lawn Pensiwn newydd y Wladwriaeth.

Cynnydd blynyddol

Mae Pensiwn newydd y Wladwriaeth yn cynyddu bob blwyddyn gan ba un bynnag yw’r uchaf:

• enillion – y twf canrannol cyfartalog mewn cyflogau (ym Mhrydain Fawr)
• prisiau – y twf canrannol mewn prisiau yn y DU a fesurir gan y Mynegai Prisiau Defnyddwyr (CPI)
• 2.5%

Os oes gennych daliad gwarchodedig, mae’n cynyddu bob blwyddyn yn unol â’r CPI.

Gwybodaeth bellach

Gallwch ddarllen ‘Eich Pensiwn Newydd y Wladwriaeth wedi’i egluro’ i gael mwy o wybodaeth fanwl am y cynllun Pensiwn newydd y Wladwriaeth.

Ni fyddwch yn cael eich Pensiwn Newydd y Wladwriaeth yn awtomatig – mae’n rhaid i chi wneud cais amdano.

Byddwch angen:

• dyddiad eich priodas, partneriaeth sifil neu ysgariad diweddaraf
• dyddiadau unrhyw amser rydych wedi’i dreulio yn byw neu’n gweithio dramor
• manylion eich banc neu gymdeithas adeiladu

Os ydych yn gwneud cais ar-lein, byddwch hefyd angen y cod gwahoddiad o’r llythyr am gael eich Pensiwn y Wladwriaeth.

Os nad ydych wedi cael llythyr gwahoddiad ond rydych o fewn 3 mis o gyrraedd eich oedran Pensiwn y Wladwriaeth, gallwch .

Ffyrdd eraill o wneud cais

Gwneud cais dros y ffôn

Os ydych yn cyrraedd oedran Pensiwn y Wladwriaeth yn y 4 mis nesaf, gallwch ffonio’r Gwasanaeth Pensiwn i wneud cais.

Gwneud cais trwy’r post

Mae angen i chi ffonio’r Gwasanaeth Pensiwn i gael ffurflen gais Pensiwn y Wladwriaeth wedi’i hanfon atoch.

Anfonnwch eich ffurflen wedi’i chwblhau i:

Peidiwch ag ysgrifennu unrhyw beth ac eithrio’r cyfeiriad rhadbost ar yr amlen. Nid oes angen cod post na stamp arnoch.

Ar ôl i chi wneud cais

Rhaid i chi roi gwybod i’r Gwasanaeth Pensiwn os yw’ch amgylchiadau’n newid.

Os ydych eisiau parhau i weithio

Gallwch wneud cais am eich Pensiwn Newydd y Wladwriaeth hyd yn oed os ydych yn parhau i weithio. Fodd bynnag, gallwch oedi (gohirio) gwneud cais am eich pensiwn y wladwriaeth er mwyn cynyddu’r swm a gewch.

Os ydych hefyd eisiau gwneud cais am bensiwn o wlad arall

Pan fyddwch yn gwneud cais, gofynnir i chi a ydych wedi byw neu weithio dramor. Anfonir ffurflen gais atoch os oeddech yn byw neu’n gweithio:

• mewn gwlad yn Ardal Economaidd Ewropeaidd (AEE)
• yn Y Swistir

Bydd y Ganolfan Bensiwn Ryngwladol yn anfon eich cais i gynlluniau pensiwn y wladwriaeth yn y gwledydd yr ydych wedi byw neu weithio ynddynt. Bydd y cynlluniau yn cysylltu â chi os ydych yn gymwys. Nid oes angen i chi wneud ceisiadau ar wahân iddynt.

Cysylltwch â’r Ganolfan Bensiwn Ryngwladol os oes angen help arnoch gyda’ch cais.

Gwneud cais am bensiwn Ynys Manaw

Os ydych yn gymwys i gael pensiwn y wladwriaeth o Ynys Manaw, bydd angen i chi wneud cais amdano ar wahân i’ch Pensiwn Newydd y Wladwriaeth o’r DU.

Darganfyddwch os .

Byddwch yn cael un taliad ar gyfer eich pensiwn yn y DU a thaliad ar wahân ar gyfer eich pensiwn Ynys Manaw.

Ni allwch ohirio pensiwn Ynys Manaw ar ôl 6 Ebrill 2016.

Ar ôl i chi wneud cais am eich Pensiwn y Wladwriaeth byddwch yn cael llythyr am eich taliadau.

Fel arfer, mae’r Pensiwn newydd y Wladwriaeth yn cael ei dalu i’ch cyfrif bob 4 wythnos. Os ydych eisiau newid y cyfrif, rhowch wybod i’r Gwasanaeth Pensiwn.

Eich taliad cyntaf

Gofynnir i chi pryd rydych am ddechrau cael eich Pensiwn y Wladwriaeth pan fyddwch yn gwneud cais. Ni fydd eich taliad cyntaf yn hwyrach na 5 wythnos ar ôl y dyddiad y byddwch yn dewis.

Byddwch yn cael taliad llawn bob 4 wythnos ar ôl hynny.

Efallai y byddwch yn cael rhan o daliad cyn eich taliad llawn cyntaf. Bydd y llythyr sy’n cadarnhau eich taliad Pensiwn y Wladwriaeth yn dweud wrthych beth i’w ddisgwyl.

Eich diwrnod talu

Mae’r diwrnod y caiff eich pensiwn ei dalu yn dibynnu ar eich rhif Yswiriant Gwladol.

Efallai y byddwch yn cael eich talu’n gynharach os bydd eich diwrnod talu arferol ar ŵyl y banc.

Y 2 ddigid olaf o’ch rhif Yswiriant Gwladol	Diwrnod talu o’r wythnos
00 i 19	Dydd Llun
20 i 39	Dydd Mawrth
40 i 59	Dydd Mercher
60 i 79	Dydd Iau
80 i 99	Dydd Gwener

Gallwch gael cyngor gan ymgynghorydd ariannol annibynnol os ydych eisiau mwy o wybodaeth am gynyddu eich incwm mewn ymddeoliad.

Ychwanegu at eich cofnod Yswiriant Gwladol

Mae pob blwyddyn gymhwyso a ychwanegir at eich cofnod Yswiriant Gwladol ar ôl 6 Ebrill 2016 yn cynyddu swm eich Pensiwn y Wladwriaeth, hyd at y gyfradd lawn (£230.25 yr wythnos).

Dylech gael rhagolwg Pensiwn y Wladwriaeth neu edrychwch ar eich llythyr dyfarniad Pensiwn y Wladwriaeth i weld beth fyddwch yn ei gael.

Efallai y byddwch yn gallu ychwanegu mwy o flynyddoedd cymhwyso Yswiriant Gwladol drwy:

• weithio a thalu cyfraniadau Yswiriant Gwladol nes i chi gyrraedd oedran Pensiwn y Wladwriaeth

• cael credydau Yswiriant Gwladol
• gwneud cyfraniadau Yswiriant Gwladol gwirfoddol i lenwi bylchau yn eich cofnod

Mae blynyddoedd lle cawsoch eich eithrio allan yn cyfrif fel blynyddoedd cymwys ac nid ydynt yn fylchau yn eich cofnod Yswiriant Gwladol.

Pensiynau gweithle neu bensiynau personol

Gallwch dalu i mewn i bensiwn gweithle neu bensiwn personol.

Gweithio ar ôl oedran Pensiwn y Wladwriaeth

Gallwch barhau i weithio pan fyddwch yn cyrraedd oedran Pensiwn y Wladwriaeth. Os byddwch yn gwneud hynny, byddwch yn stopio talu Yswiriant Gwladol.

Oedi (gohirio) eich Pensiwn y Wladwriaeth

Bydd eich Pensiwn y Wladwriaeth yn cynyddu bob wythnos y byddwch yn oedi (gohirio) gwneud cais amdano, cyn belled â’ch bod yn gohirio am o leiaf 9 wythnos.

Am bob blwyddyn rydych chi’n oedi cyn hawlio, bydd eich taliadau wythnosol yn cynyddu ychydig o dan 5.8%.

Ni allwch gronni’r Pensiwn y Wladwriaeth ychwanegol hwn os ydych yn cael budd-daliadau penodol. Gall gohirio hefyd effeithio ar faint y gallwch ei gael mewn budd-daliadau.[Oedi (gohirio) eich Pensiwn y Wladwriaeth: Sut mae’n gweithio - PGµç×Ó

Budd-daliadau eraill os ydych wedi cyrraedd oedran Pensiwn y Wladwriaeth

Os ydych ar incwm isel, efallai y byddwch yn gymwys i wneud cais am Gredyd Pensiwn, hyd yn oed os ydych wedi cynilo arian ar gyfer ymddeoliad.

Os oes gennych anabledd a bod rhywun yn helpu i ofalu amdanoch chi, efallai y byddwch yn gymwys i gael Lwfans Gweini.

Efallai y byddwch yn gymwys i gael budd-daliadau a chymorth ariannol eraill.

Efallai y byddwch yn gallu etifeddu taliad ychwanegol ar ben eich Pensiwn newydd y Wladwriaeth os ydych yn weddw.

Etifeddu Pensiwn Ychwanegol y Wladwriaeth

Efallai y byddwch yn etifeddu rhan o Bensiwn Ychwanegol y Wladwriaeth eich partner ymadawedig os dechreuodd eich priodas neu bartneriaeth sifil gyda nhw cyn 6 Ebrill 2016 ac mae un o’r canlynol yn berthnasol:

• cyrhaeddodd eich partner oedran Pensiwn y Wladwriaeth cyn 6 Ebrill 2016
• gwnaethant farw cyn 6 Ebrill 2016 ond byddent wedi cyrraedd oedran Pensiwn y Wladwriaeth ar neu ar ôl y dyddiad hwnnw

Bydd yn cael ei dalu gyda’ch Pensiwn y Wladwriaeth.

Etifeddu taliad a ddiogelir

Byddwch yn etifeddu hanner taliad a ddiogelir eich partner os dechreuodd eich priodas neu bartneriaeth sifil gyda nhw cyn 6 Ebrill 2016 a:

•  bu iddynt gyrraedd oedran Pensiwn y Wladwriaeth ar neu ar ôl 6 Ebrill 2016
• gwnaethant farw ar neu ar ôl 6 Ebrill 2016

Bydd yn cael ei dalu gyda’ch Pensiwn y Wladwriaeth.

Etifeddu Pensiwn y Wladwriaeth ychwanegol neu gyfandaliad

Efallai y byddwch yn etifeddu rhan o neu holl Bensiwn y Wladwriaeth ychwanegol eich partner neu gyfandaliad os:

• bu iddynt farw tra roedd eu Pensiwn y Wladwriaeth wedi’i oedi (cyn gwneud cais amdano) neu eu bod wedi dechrau ei hawlio ar ôl gohirio
• bu iddynt gyrraedd oedran Pensiwn y Wladwriaeth cyn 6 Ebrill 2016
• roeddech yn briod neu mewn partneriaeth sifil pan fu iddynt farw

Cofnod Yswiriant Gwladol eich partner a’ch Pensiwn y Wladwriaeth

Mae Pensiwn newydd y Wladwriaeth yn seiliedig ar eich cofnod Yswiriant Gwladol chi.

Os byddwch yn ysgaru neu ddiddymu eich partneriaeth sifil

Gall y llysoedd wneud ‘gorchymyn rhannu pensiwn’ os ydych yn ysgaru neu ddiddymu eich partneriaeth sifil.

Byddwch yn cael taliad ychwanegol ar ben eich Pensiwn y Wladwriaeth os yw eich cyn-bartner yn cael gorchymyn i rannu eu Pensiwn Ychwanegol y Wladwriaeth neu daliad a ddiogelir gyda chi

Bydd eich Pensiwn y Wladwriaeth yn cael ei leihau os cewch orchymyn i rannu eich Pensiwn Ychwanegol y Wladwriaeth neu daliad a ddiogelir gyda’ch partner.

Os ydych wedi byw neu weithio mewn gwlad arall, gallai hyn effeithio ar eich cais am Bensiwn newydd y Wladwriaeth. Mae sut y gallai effeithio ar eich cais yn dibynnu ar:

• faint o flynyddoedd cymwys sydd gennych yn eich cofnod Yswiriant Gwladol
• pa wledydd yr ydych wedi byw neu weithio ynddynt

Efallai y byddwch yn gymwys i gael pensiwn y wladwriaeth dramor yn ogystal â Phensiwn newydd y Wladwriaeth yn y DU. Bydd gofyn i chi ddarparu manylion am yr amser a dreuliwyd dramor pan fyddwch yn gwneud cais. Gallwch gael cyngor gan y Ganolfan Bensiwn Ryngwladol.

Os oes gennych lai na 10 mlynedd cymwys ar eich cofnod Yswiriant Gwladol

Fel arfer mae angen 10 mlynedd gymwys ar eich cofnod Yswiriant Gwladol i fod yn gymwys.

Gallech fod yn gymwys o hyd os gwnaethoch gyfraniadau i bensiynau’r wladwriaeth yn:

• yr Ardal Economaidd Ewropeaidd (AEE) - mae hyn yn cynnwys unrhyw wlad yn yr UE yn ogystal â Norwy, Gwlad yr Iâ a Liechtenstein
• Y Swistir
• unrhyw wlad sydd â chytundeb nawdd cymdeithasol gyda’r DU

I wirio pa wledydd y mae gan y DU gytundeb nawdd cymdeithasol â nhw darllenwch ganllaw cynyddiadau blynyddol Pensiwn y Wladwriaeth.

Gallech hefyd fod yn gymwys os ydych wedi byw yng:

• Nghanada
• Seland Newydd
• Awstralia, cyn 5 Ebrill 2001

Os gwnaethoch gyfraniadau yn yr AEE, y Swistir neu wlad sydd â chytundeb nawdd cymdeithasol

Gellir ychwanegu amser a dreulir yn gwneud cyfraniadau yn y gwledydd hyn at y blynyddoedd cymwys yn eich cofnod Yswiriant Gwladol yn y DU.

Bydd yr amser hwnnw’n cael ei ychwanegu pan fyddwch chi’n gwneud cais. Os oes gennych gyfanswm o 10 mlynedd neu fwy, gallech gael Pensiwn newydd y Wladwriaeth.

Fodd bynnag, bydd y swm a gewch mewn gwirionedd yn seiliedig ar y blynyddoedd cymwys yn eich cofnod Yswiriant Gwladol yn y DU yn unig.

Os ydych chi wedi byw yng Nghanada, Seland Newydd neu Awstralia

Os ydych yn byw yn y DU ar hyn o bryd, gallai amser a dreuliwyd yn byw yng Nghanada neu Seland Newydd gael ei ychwanegu at y blynyddoedd cymwys yn eich cofnod Yswiriant Gwladol yn y DU. Gellir ychwanegu amser a dreuliwyd yn byw yn Awstralia cyn 5 Ebrill 2001 hefyd.

Os nad ydych yn byw yn y DU ar hyn o bryd, efallai y byddwch hefyd yn gallu ychwanegu’r amser hyn os yw pob un o’r canlynol yn berthnasol:

• rydych yn byw yn yr AEE neu’r Swistir ar hyn o bryd
• rydych yn ddinesydd y DU, AEE neu’r Swistir
• rydych wedi byw yn yr un wlad ers cyn 1 Ionawr 2022

Ble bynnag yr ydych yn byw, bydd yn rhaid i chi fodloni meini prawf eraill hefyd. Bydd yr Adran Gwaith a Phensiynau (DWP) yn cyfrifo a ydych yn bodloni’r meini prawf hyn pan fyddwch yn gwneud cais.

Os ydych yn bodloni’r meini prawf ac y gellir ychwanegu’r amser, gallech gael Pensiwn newydd y Wladwriaeth os oes gennych gyfanswm o 10 mlynedd neu fwy.

Bydd y swm a gewch yn seiliedig ar y blynyddoedd cymwys yn eich cofnod Yswiriant Gwladol yn y DU a’r amser a ychwanegir o’r gwledydd hyn.

Dim ond hyd at gyfradd lawn Pensiwn newydd y Wladwriaeth y gallwch gael eich talu.

Os oes gennych 10 neu fwy o flynyddoedd cymwys ar eich cofnod Yswiriant Gwladol

Gallwch gael mwy o flynyddoedd cymwys wedi’u hychwanegu at eich cofnod Yswiriant Gwladol os gwnaethoch gyfraniadau pensiwn y wladwriaeth yn: - yr Ardal Economaidd Ewropeaidd (AEE) - mae hyn yn cynnwys unrhyw wlad yn yr UE yn ogystal â Norwy, Gwlad yr Iâ a Liechtenstein - Y Swistir

Gallwch hefyd gael mwy o arian o’ch Pensiwn newydd y Wladwriaeth os ydych wedi byw yn:

• Canada
• Seland Newydd
• Awstralia, cyn 5 Ebrill 2001

Os gwnaethoch gyfraniadau yn yr AEE neu’r Swistir

Fel arfer, os nad ydych wedi gwneud cyfraniadau Yswiriant Gwladol y DU am flwyddyn gyfan, ni fydd yn cyfrif fel blwyddyn gymwys.

Fodd bynnag, gallai blynyddoedd rhannol o wneud cyfraniadau Yswiriant Gwladol y DU gyfrif os:

• gwnaethoch gyfraniadau Yswiriant Gwladol y DU am ran o flwyddyn
• gwnaethoch hefyd gyfraniadau pensiwn y wladwriaeth yn yr un flwyddyn i unrhyw wlad yn yr AEE neu’r Swistir

Yna bydd yr amser a dreulir yn talu cyfraniadau Yswiriant Gwladol y DU yn cael ei ychwanegu at eich blynyddoedd cymwys pan fyddwch yn gwneud eich cais.

Os ydych chi wedi byw yng Nghanada, Seland Newydd neu Awstralia

Os ydych yn byw yn y DU ar hyn o bryd, gallai amser a dreuliwyd yn byw yng Nghanada neu Seland Newydd gael ei ychwanegu at y blynyddoedd cymwys yn eich cofnod Yswiriant Gwladol yn y DU. Gellir ychwanegu amser a dreuliwyd yn byw yn Awstralia cyn 5 Ebrill 2001 hefyd.

Os nad ydych yn byw yn y DU ar hyn o bryd, efallai y byddwch hefyd yn gallu ychwanegu’r tro hwn os yw pob un o’r canlynol yn berthnasol:

• rydych yn byw yn yr AEE neu’r Swistir ar hyn o bryd
• rydych yn ddinesydd y DU, AEE neu’r Swistir
• rydych wedi byw yn yr un wlad ers cyn 1 Ionawr 2022

Ble bynnag yr ydych yn byw, bydd yn rhaid i chi fodloni meini prawf eraill hefyd. Bydd yr Adran Gwaith a Phensiynau (DWP) yn cyfrifo a ydych yn bodloni’r meini prawf hyn pan fyddwch yn gwneud cais.

Os ydych yn bodloni’r meini prawf a bod modd ychwanegu’r amser, yna bydd y swm a gewch yn seiliedig ar y blynyddoedd cymwys yn eich cofnod Yswiriant Gwladol yn y DU a’r amser a ychwanegir.

Dim ond hyd at gyfradd lawn Pensiwn newydd y Wladwriaeth y gallwch gael eich talu.